Allen&Heath dLive S5000 & MixRack DM64 + Bose ShowMatch na realizacji koncertu Sinfonia Varsovia

Podczas sobotniego koncert Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu wystąpił Atom String Quartet oraz orkiestra Sinfonia Varsovia pod dyrekcją Adama Sztaby. W składzie orkiestry było 5 I. Skrzypiec, 4 II. skrzypce, 4 altówki, 3 wiolonczele i jeden kontrabas.

Zacznijmy od omikrofonowania. Atom String Quartet został nagłośniony mikrofonami należącymi do kwartetu - DPA 4099. Jako „podpórkę” stereo zostały postawione dwa AKG C414 XLS, które w skuteczny sposób dodały głębi ujęciom bezpośrednim.

Do omikrofonowania kwintetu orkiestry użyto niezawodnych mikrofonów Audio-Technica ATM-350 założonych bezpośrednio na instrumentach. Dodatkowo każdy pulpit został omikrofonowany ujęciem overheadowym mikrofonami Shure SM81LC. Na pulpity wiolonczel użyte zostały mikrofony Audio-Technica Pro37R.

Kontrabas został nagłośniony wbudowanym w mostek pick-upem oraz mikrofonem AKG D112 mk2.

Wybór miksera Allen&Heath dLive S5000 został dokonany między innymi z uwagi na zagwarantowanie automatycznej kompensacji latencji od wejścia do szyn wyjściowych (BTW zaledwie 0.67 ms od wejścia do wyjścia !). A to przekłada się na zgodność fazową miksowanych sygnałów. Jest to szczególnie istotne w przypadku tak wrażliwych sygnałów, jak instrumenty smyczkowe, gdzie nałożone na siebie rozfazowane sygnały generują nieprzyjemną i nieprzewidywalną filtrację grzebieniową. Automatyczna kompensacja to niejednokrotnie niedoceniana cecha miksera Allen&Heath dLive stawiająca tę konstrukcję wśród topowych urządzeń na rynku. Kohrencja fazowa od wejścia do wyjścia daje ogromną wolność i dowolność w kreowaniu warstw miksowania. Nie trzeba pamiętać na przykład o konieczności ręcznego multiplikowania szyn miksujących i grup :-)

Miks został tak ułożony, że każdy z instrumentów – czy to kwartetu Atom String Quartet, czy z sekcji kwintetu Orkiestry Sinfonia Varsovia – był skomutowany bezpośrednio do sumy MASTER oraz do jednej z dwóch grup, jednej dla Atom String Quartet, drugiej dla Sinfonia Varsovia. Na obu grupach został uaktywniony kompresor z algorytmem emulującym ceniony kompresor Universal Audio 1176 w trybie kompresji równoległej (domiksowywanie sygnału skompresowanego do czystego sygnału źródłowego). Poziom sygnału grup będący elementem „podpórkowym” dla sygnałów kanałów wejściowych miksowanych bezpośrednio na szynę Master, był podczas realizacji wykonania dopasowywany do gęstości faktury aranżacji. Należy podkreślić jeszcze raz, że nie było by to wszystko tak proste do zrealizowania, gdyby nie automatyczna kompensacja latencji w Allen&Heath dLive.

W sytuacji, gdy każdy z instrumentów był nagłaśniany zarówno mikrofonem przypiętym do instrumentu i mikrofonem overheadowym, między sygnałami powstawały siłą rzeczy filtry grzebieniowe wynikające z różnic w odległości mikrofonów od źródeł. Dla zachowania koherencji fazowej sygnały z mikrofonów przypiętych do instrumentów zostały opóźnione względem mikrofonów overheadowych. Dla dokładnego ustawienia opóźnień przydało się nagranie na komputerze pierwszej próby przez DANTE :-) Praca w trybie Virtual Soundcheck pozwoliła w przerwie na odsłuch sygnału z każdego pulpitu oddzielnie i dobranie optymalnego opóźnienia każdego z wejść mikrofonowanych Audio-Technica ATM-350 w stosunku do overheadowego mikrofonu danego pulpitu.

Opóźnienia zostały również dokonane na mikrofonach DPA 4099 zainstalowanych na instrumentach Atom String Quartet w stosunku do ujęcia stereo A/B mikrofonami AKG C414 XLS.

Efekt brzmieniowy przeszedł najśmielsze oczekiwania :-) Została zapisana scena przed wprowadzeniem opóźnień i po wprowadzeniu opóźnień – przełączanie scen między sobą uwidoczniło, jak istotnym elementem w takich realizacjach jest wyrównanie czasowe sygnałów instrumentów smyczkowych. Przy nieopóźnionych sygnałach powstające filtry grzebieniowe (comb filter) wynikające z zastosowania dwóch różnych ujęć mikrofonowych dla każdego instrumentu, skutecznie niweczyły naturalnie szlachetne brzmienie wspaniałych dzieł lutniczych, jakimi były instrumenty Muzyków zarówno z Atom String Quartet, jak orkiestry Sinfonia Varsovia. Z kolei zastosowanie do nagłośnienia tylko pojedynczych źródeł nie jest do końca satysfakcjonujące brzmieniowo. Gdy korzysta się tylko z mikrofonów na instrumentach, kwintet nie brzmi „orkiestrowo”, a jak kilkanaście instrumentów w zespole. Z kolei ujęcia overheadowe mają mniej „punktu” i niuansów artykulacyjnych. Optymalne jest więc połączenie obu typów ujęć mikrofonowych, ale najlepiej z zastosowaniem opóźnień. To tajemnica doskonałego brzmienia orkiestry nagłaśnianej w takich okolicznościach przyrody :-)

W warstwie miksu kanałów wejściowych kluczowych „solowych” sygnałów Atom String Quartet została również zastosowana kompresja równoległa z wykorzystaniem algorytmu 1176. Warto dodać, że Allen&Heath dLive jest standardowo wyposażony łącznie w 7 różnych algorytmów kompresji. Emulacja 1176 sprawdziła się dla kwartetu smyczkowego najlepiej spośród oferowanych algorytmów. Szczególnie dodała charakteru brzmienia wiolonczeli.

Aranżacje, które znalazły się w programie koncertu zahaczały o rozrywkowy charakter – stąd pożądane było uwydatnienie w sposób atrakcyjny dynamiki dolnego pasma. Musiało być słyszalne „bum” :-) Na subbasy w trybie po szynie AUX były wysłane wiolonczele i kontrabas. Solowa gra wiolonczelisty wymagała mocniejszego podbicia dynamicznych fragmentów gry – do pracy został zaprzęgnięty w insercie kanału procesor Dyn8. Użyty został 4-pasmowy korektor dynamiczny w ustawieniu podbijającym zakres częstotliwości @80 Hz przy dynamicznym sygnale. Wiolonczelista miał wiele partii granych techniką pizzicato (zarywanie strun palcami) i con legno (uderzanie w struny drzewcem smyczka) wymagających podkreślenia i wręcz dodania „basowego” charakteru. Tutaj niezastąpiony był 4-pasmowy kompresor z Dyn8 :-) Z kolei przy grze wszystkich wiolonczel i kontrabasu, na grupie basowych instrumentów orkiestry konieczne było „przypilnowanie” dynamiki najniższego pasma w sytuacji, gdy grali tutti forte fortissimo (fff). Kompresor w Dyn8 również tutaj pomógł skontrolować dynamikę miksu tej sekcji.

Niezwykle istotnym elementem miksu orkiestrowego w warunkach plenerowych jest pogłos. W przypadku Allen&Heath dLive mamy do dyspozycji łącznie 16 stereofonicznych procesorów efektów (!). Pośród dostępnych programów procesora pogłosowego mamy kilka różnych algorytmów, w tym m.in. cyfrową kopię procesora oznaczonego liczbą 480 (czyli... Lexicona 480L) oraz płyty EMT250. Opinie o brzmieniu pogłosów w mikserach Allen&Heath są podzielone. Jedni twierdzą, że są mało wyraziste, inni cenią miękkość ich brzmienia. Fakty są takie, że można skutecznie „podrasować” brzmienie fabrycznych presetów korzystając z trybu Expert :-) Wykorzystanie w różnych proporcjach zmodyfikowanych 3 różnych algorytmów – w tym wspomnianych wyżej dwóch 480 i EMT – pozwoliło uzyskać bardzo wiarygodną i atrakcyjną brzmieniowo przestrzeń wspaniale dopełniającą miks. Kto był, zapewne potwierdzi. Chyba, że jest realizatorem i zrobiłby to lepiej :-)

Mocną stroną konsolety Allen&Heath dLive S5000 jest ogromna elastyczność w budowie warstw miksu. Każdy bank tłumików – lewy zawierający 12 tłumików oraz środkowy i pracy po 8 tłumików – mają po 6 niezależnych warstw. Od wersji systemu 1.4 warstwy można ze sobą łączyć. Warstwy sterujące miksem zostały ułożone z wykorzystaniem DCA, co pozwalało na bezpośrednia kontrolę nad poszczególnymi sekcjami instrumentów, jak i całych składów kwartetu solowego i kwintetu orkiestry.

Ze względów „organizacyjnych” stanowisko FOH zostało umieszczone z prawej strony sceny w odległości 14 metrów od prawego grona. Miksowanie w stereo z tego miejsca było mocno utrudnione. Niezwykle przydatną opcją okazała się możliwość zdalnego sterowania konsoletą za pomocą aplikacji na Apple iPad – z tabletem można było przemieszczać się po nagłaśnianej przestrzeni i kontrolować brzmienie miksu w stereo.

Firma MusicMachines.pl podwiesiła jako frontowe nagłośnienie pierwszy w Polsce system liniowy Bose ShowMatch. Na nagłośnienie przestrzeni parku w programie predykcyjnym Bose Modeler zasugerował zastosowanie 4 modułów na stronę. Cechą szczególną tego systemu jest to, że ma 3 typy modułów szerokopasmowych – SM5 o propagacji pionowej 5° z możliwością kątowania od 0° do 5° co 1° oraz moduły down-fill o stałym kącie - SM10 o propagacji pionowej 10° i SM20 o propagacji 20°. Domyślnie Bose ShowMatch SM5 ma poziomą propagację 70° z możliwością zmiany na 100° - wymienne listki falowodu są dostarczane w komplecie. Opcjonalnie dostępne są również listki zapewniające propagację 55°. Moduły Bose ShowMatch SM10 i SM20 domyślnie mają propagację poziomą 100°, ale można zmienić na 120° - i tak propagację mieliśmy zainstalowaną w DM20. Dzięki temu nie było konieczności instalacji zestawów głośnikowych na front-fill. Co więcej, w modułach Bose ShowMatch istnieje możliwość ustawienia propagacji niesymetrycznej (!), co szczególnie może się przydać w instalacjach stałych w pomieszczeniach.

Ponieważ lewe grono było zasłonięte liśćmi drzewa (inaczej nie można było niestety postawić sceny), wystrojenie systemu zajęło trochę czasu, ale końcowy efekt brzmieniowy – jak podkreślali to słuchacze no i przede wszystkim osoby najbardziej zainteresowane, związane zawodowo z orkiestrą Sinfonia Varsovia – był znakomity. Wprawdzie drzewo i liście wprowadziły zakłócenia fazy w lewym gronie, za to faza prawego grona była od 800 Hz (czyli punktu podziału pasma między nisko- i wysokotonowe przetworniki) bardzo wyrównana. System Bose ShowMatch zasługuje na osobną prezentację – być może polski oddział firmy Bose dostarczy nam na testy cały system, wówczas będziemy mogli szerzej zaprezentować możliwości tego interesującego systemu.

Koncert został przyjęty przez publiczność entuzjastycznie. Sprawdziła się zasada, że najważniejsze to... nie zepsuć dobrego sygnału wejściowego :-) A trzeba podkreślić, że Muzycy byli znakomici, najlepsi w kraju. Nad precyzją wykonania czuwał zza pulpitu dyrygenckiego sam Adam Sztaba. Również aranże były opracowane zawodowo m.in. przez Adama Sztabę. Mikrofony podłączone systemu miksującego Allen&Heath MixRack DM64 z konsoletą sterującą Allen&Heath dLive S5000 oraz system nagłośnienia frontowego oraz techniki miksu zastosowane przez realizatora okazały się „transparentne” dla sygnału źródłowego i oddały w atrakcyjnej formie akustyczny przekaz wykonania Atom String Quartet i Orkiestry Sinfonia Varsovia. Wszystkie elementy układanki „zagrały”. Oby więcej takich koncertów :-)  

Obsługa imprezy: MusicMachines.pl