d&b audiotechnik Soundscape – koncertowy i teatralny system dźwięku przestrzennego

Naczelną ideą przyświecającą twórcom d&b Soundscape było stworzyć system nagłośnieniowy, dzięki któremu każdy słuchacz będzie miał możliwość usłyszeć kompletny pełnowartościowy miks z zachowaniem proporcji i kierunkowości instrumentów i głosów na scenie – nieważne, w którym miejscu nagłaśnianej przestrzeni się znajduje. Ralf Zuleeg – jeden z kreatorów systemu, określa to jako „Demokracja dla Słuchaczy” (Democracy for Listeners). Prawda, że motywacja jest co najmniej ujmująca? Widać nastawienie twórców d&b Soundscape na odbiorców, słuchaczy. Czyli tych, dla których i dzięki którym odbywają się koncerty :-) Druga sprawa, że d&b Soundscape to genialne narzędzie do kreowania nowych jakości w miksie, w odbiorze muzyki oraz wszelakich przedstawień muzycznych i dźwiękowych. Czym jest więc d&b Soundscape?

 

W podstawowym trybie poszerzonej sceny 180°, w którym jako frontowe nagłośnienie wisi przynajmniej 5 punktów nagłośnieniowych (zalecanych jest 7 punktów na FOHu), d&b Soundscape umożliwia przestrzenne i realistyczne zrekreowanie pełnego obrazu sceny z zachowaniem nie tylko kierunkowości źródeł dźwięku, ale również ich usytuowania na scenie w osi przód - tył. W przeciwieństwie do klasycznego systemu stereo, w którym realną pozycję miksowanych sygnałów w bazie stereo słyszy może 50% słuchaczy siedzących w środkowej części widowni, dzięki wykorzystaniu systemu d&b Soundscape niezależnie od miejsca, w którym siedzimy podczas koncertu, mamy w pełni czytelną i w selektywny sposób oddaną głębię sceny i kierunkowość źródeł. Działa to znakomicie! Co ważne – te punkty nagłośnieniowe to nie muszą być systemy liniowe. Jeśli gramy w niewielkiej sali, wystarczą punktowe zestawy głośnikowe. To oznacza, że nawet niewielkie wydarzenia mogą zyskać nowy wymiar brzmieniowy dzięki wykorzystaniu systemu d&b Soundscape.

 

System ten może pracować w rozszerzonym trybie scenicznym 180° lub dookólnym 360° - w zależności od potrzeby i możliwości instalacji. Siedząc na widowni nagłaśnianej przez d&b Soundscape w trybie dookólnym, wrażenia są takie, jakbyśmy byli „włożeni” w otaczającą nas zewsząd muzykę. Oczywiście, wszystko zależy od konwencji, jaką przyjmie realizator i kreator miksu przestrzennego. Ale wrażenia z odsłuchu tego systemu pokazują, jaka jest przyszłość dźwięku na koncertach. Możliwości d&b Soundscape wzbudzają ogromne emocje i trudno się temu dziwić – to nowy wymiar miksu muzyki. Co ciekawe, zalety nowej technologii poprawiają nie tylko sferę brzmieniową, ale również poprawiają komfort pracy realizatorów. Jakim sposobem?

Używając więcej, niż tylko dwa grona LR, mając ich do dyspozycji nawet siedem gron, poziom wzmocnienia instrumentów dla uzyskania pożądanego poziomu głośności może być... mniejszy. Ustawiając niższy Gain, zyskujemy większy odstęp od sprzężeń i tym samym wyższy komfort pracy :-) Dodatkowo, gdy na froncie wisi na przykład siedem gron zamiast dwóch, mamy nieprawdopodobny headroom i tym samym dysponujemy o wiele większą dynamiką!

 

System Soundscape posiada kilka przewag nad konkurencją. Jedna jest fundamentalna. Dostępność tej technologii - każdy może kupić procesor DS100 oraz licencje na niezbędne do wykreowania immesyjnego dźwięku koncertowego oprogramowanie En-Scene i En-Space. Firma d&b audiotechnik nie tworzy barier, nie pyta, w jakim projekcie czy podczas jakiego koncertu chcesz użyć ich system dźwięku przestrzennego d&b Soundscape. Możesz po prostu niezbędne urządzenia i licencje na oprogramowanie kupić lub wynająć, choćby od producenta bądź lokalnego dystrybutora d&b audiotechnik – w naszym przypadku to firma Konsbud Audio. Bo Konsbud Audio jako dystrybutor d&b w Polsce dysponuje procesorem DS100, sieciowym „mostem” audio DS10 oraz licencjami na En-Scene i En-Space. To kto pierwszy w Polsce zagra koncert w systemie d&b audiotechnik Soundscape? B-)

 

Producent postanowił również, że d&b Soundscape będzie w pewnym stopniu systemem otwartym. Przy tworzeniu systemu firma d&b audiotechnik postanowiła nie używać opatentowanych technologii oraz nie patentować swoich rozwiązań technologicznych – wszystko po to, by nie ograniczać dostępu do rozwoju tej platformy. 

Realizatorzy każdej firmy rentalowej, teatru, czy sali widowiskowej, która wyrazi chęć zakupu tego systemu, zostaje przeszkolona z użytkowania d&b Soundscape. Co więcej, obsługa systemu Soundscape nie jest ekskluzywną wiedzą tajemną, zastrzeżoną dla nielicznych – producent regularnie organizuje workshopy, w których udział jest darmowy (!). Workshopy są organizowane m.in. w siedzibie firmy d&b audiotechnik w Backnang w Niemczech. Najbliższe w języku angielskim odbędą się w drugiej części lutego 2020.

 

System d&b Soundscape wykorzystuje zestawy głośnikowe i liniowe systemy nagłośnieniowe marki d&b audiotechnik – powszechnie akceptowane w riderach, cenione i lubiane za precyzję i brzmienie systemy :-) Kolejną zaletą jest to, że z systemem Soundscape jest kompatybilny każdy system nagłośnieniowy d&b audiotechnik – czy to klasyczne zestawy głośnikowe będące punktowymi źródłami (point source), przez stałokątowe systemy quasi-liniowe serii A, niewielkie i średnie systemy liniowe serii T, Y i V, po potężne liniówki serii J i najnowsze GSL i KSL. Integracja systemu z oprogramowaniem do symulacji i predykcji d&b audiotechnik ArrayCalc i programem do zarządzania pracą końcówek mocy d&b audiotechnik R1 jest możliwa dzięki połączeniu warstwy programowej z dedykowanymi do sterowania pracą systemu Soundscape aplikacjami En-Scene i En-Space, zaś na poziomie sygnałowym dzięki konwerterowi DANTE-AES3 d&b audiotechnik DS10 Audio Network Bridge.

 

Sercem systemu d&b audiotechnik Soundscape jest zaawansowana cyfrowa matryca 64x64 d&b audiotechnik DS100 bazująca na połączeniach DANTE. W podstawowej konfiguracji umożliwia wykorzystanie 64 źródłowych wejść sygnału i 64 wyjść matrycowych. Processing pracuje z częstotliwością próbkowania 48 kHz.

Każdy kanał wejściowy procesora DS100 udostępnia edycję wzmocnienia (Gain +/-24 dB), 8-pasmową korekcję (EQ), linię opóźniającą (Delay do 500 ms), wyciszenie (Mute) oraz zmianę polaryzacji (Polarity). Podobne możliwości matryca oferuje dla wyjść z tym, że korekcja obejmuje 16 pasm EQ. To podstawowe funkcje i suche informacje, które zapewne na nikim z branży nie robią wrażenia... Dopiero, gdy połączymy to z możliwościami kontroli nad immersyjnym processingiem przez oprogramowanie En-Scene, które z matrycowego w swej naturze systemu czyni z DS100 dynamiczny procesor obiektowy, zyskujemy świadomość kontaktu z absolutnie wyjątkową technologią. Latencja wprowadzana przez system DS100 jest mniejsza od 1.5 ms, więc w realnych sytuacjach nagłośnieniowych jest pomijalna – to czas, w jakim dźwięk pokonuje odległość około pół metra...

 

W niedługim czasie w razie potrzeby będzie również możliwość łączenia dwóch procesorów DS100 w celu uzyskania większej ilości źródłowych sygnałów do miksowania w systemie Soundscape. Procesorem DS100 można sterować przez skrętkę sieciową przez port LAN 100/1000 Mbps za pomocą protokołów AES70 (OCA), OSC oraz SNMP (Simple Network Management Protocol). Otwarcie na protokoły sterujące pozwala na integrację systemu DS100 z różnymi autorskimi rozwiązaniami. Wyobraźmy sobie na przykład sytuację, w której dwa pracujące synchronicznie komputery z aplikacją QLab sterują przemieszczaniem się dźwięku różnych grup artystów na scenie, na przykład solistów i chórów. A wszystko można zintegrować na przykład z wywoływaniem scen z miksera Avid VENUE S6L B-) Robi wrażenie? 

Podstawowe funkcje procesora są dostępne przez przeglądarkę WEB. Dodatkowo procesor DS100 jest wyposażony w gniazdo USB 3.0, który w przyszłości ma dawać dostęp do nowych funkcji systemu.

 

Matryca d&b audiotechnik DS100 jest uzupełniona o zaawansowane technologicznie, a przy tym niezwykle proste w obsłudze oprogramowanie sterujące En-Scene oraz zaawansowany procesor pogłosowy En-Space. Oprogramowanie umożliwia statyczne bądź dynamiczne pozycjonowanie obiektowe dla każdego ze źródeł dźwięku – możliwe jest zaprogramowanie przemieszczania się źródeł dźwięku, a nawet synchronizacja z kodem czasowym :-) Wszelkich obliczeń na potrzeby przesłania dźwięku do immersyjnego systemu nagłośnieniowego kontrolowanego z poziomu matrycy DS100 dokonuje automatycznie pokładowy procesor na podstawie danych wejściowych z En-Scene.

 

W systemie dostępne są następujące tryby pracy zdefiniowane dla zestawów i punktów nagłośnieniowych:

• - Main system
• - Front-Fill
• - Delay-Line z pozycjonowaniem obiektowym
• - Surround z pozycjonowaniem obiektowym
• - SUBs group
• - SUB Array
• - Out-Fill - sygnał mono z ustawieniem opóźnienia do systemu frontowego
• - AUX – sygnał mono bez opóźnienia.

 

Aplikacja d&b En-Space oferuje 6 różnych splotowych enginów pogłosowych. Maksymalny czas próbki to 10 sekund. Dzięki zastosowaniu En-Space możemy zmienić sygnaturę przestrzenną sali, choćby „włożyć” miks w realistyczną przestrzeń małej, średniej lub dużej sali koncertowej. Algorytmy biorą też udział w kreowaniu pozycji przód – tył.

 

Pełna predykcja i konfiguracja systemu nagłośnieniowego jest dostępna z poziomu aplikacji d&b ArrayCalc i d&b R1.

Brałem udział w pierwszej, nieomal „tajnej” prezentacji systemu d&b audiotechnik Soundscape w Amsterdamie, bodaj podczas targów ISE 2017. Tajnej i poufnej do tego stopnia, że nie wolno było nawet robić zdjęć... To była przedpremierowa prezentacja, podczas której więcej było opowiadania o systemie, niż faktycznej dźwiękowej prezentacji systemu. Pojawiły się informacje o cyfrowej matrycy DS100, garść informacji o integracji z mikserami DiGiCo SD oraz kompatybilności z systemem BlackTrax. To było ponad 3 lata temu. Od tego czasu d&b Soundscape rozwija się niezwykle dynamicznie! Oficjalna premiera systemu miała miejsce w roku 2018 w Amsterdamie podczas targów ISE. Od tego czasu d&b audiotechnik na prawie każdych targach branżowych pokazuje kolejne udoskonalone, uzupełniane o nowe elementy i funkcjonalności wersje systemu Soundscape. Od daty premiery, czyli od ponad półtora roku system d&b Soundscape jest systemem w pełni skończonym i funkcjonalnym. Oczywiście nieustannie udoskonalanym. Podczas tegorocznych targów Proligh+Sound było widać i słychać ogromny potencjał systemu, choć sposób prezentacji – moim zdaniem – pozostawiał nieco do życzenia... Nie bardzo wiem, do kogo te prezentacje były skierowane. Do właścicieli systemów d&b audiotechnik, by ich zainteresować inwestycją w nowy poziom realizacji koncertów raczej nie. Te prezentacje miały bardziej wydźwięk marketingowy, mało konkretny technicznie.

Natomiast ponad godzinna prezentacja możliwości systemu d&b audiotechnik Soundscape, którą poprowadził Ralf Zuleeg podczas festiwalu SoundEdit 2019 w Łodzi nie pozostawiła złudzeń – to kompletny, świetnie funkcjonujący system oferujący absolutnie genialne możliwości kreacji przestrzennego miksu. Pod względem dźwiękowym ten system oferuje nawet więcej, niż konkurencyjne rozwiązania - choćby dlatego, że integruje w immersyjnym systemie dźwiękowym front-fill'e. Potężną zaletą d&b audiotechnik Soundscape jest skalowalność – możliwość wykorzystania zarówno w niewielkich salach czy podczas kameralnych plenerków, jak podczas dużych imprez i koncertów czy to w halach widowiskowych, czy w plenerze.

 

W przypadku promowania możliwości systemu d&b Soundscape nie trzeba naginać rzeczywistości. Marketingowe zagrywki są zbędne. Wystarczy przekazać czystą prawdę – system d&b Soundscape jest pełnowartościowym, znakomicie działającym narzędziem przenoszącym słuchaczy na absolutnie nowy, doskonalszy i pełniejszy poziom wrażeń odbioru koncertowego dźwięku. Dzięki systemowi d&b Soundscape jako realizatorzy i producenci muzyczni jesteśmy w stanie stworzyć realistycznie brzmiący i gęsty w swym przekazie przestrzenny koncertowy miks i dostarczyć go z zachowaniem perfekcyjnej kierunkowości źródeł dla ponad 90% słuchaczy na widowni. Fakty są takie, że system d&b Soundscape daje nieprawdopodobny komfort słuchania i realizm pozycjonowania w przestrzeni miksu każdego ze źródeł na scenie – czy to w przypadku kwartetu jazzowego, czy zespołu rockowego, czy orkiestry symfonicznej z solistami. Kto raz dozna tej przyjemności słyszenia przestrzennego miksu, nie zechce wracać do zwykłego miksu stereo. Gorąco polecamy tę technologię! Zmienia zasady gry w miksowanie koncertów.

Dystrybutor: Konsbud Audio