Logowanie

AKG DMS100 i DMS300 – cyfrowe systemy bezprzewodowe w paśmie 2.4 GHz

AKG DMS100 i DMS300 – cyfrowe systemy bezprzewodowe w paśmie 2.4 GHz

Problemy z dostępnością darmowych pasm dla bezprzewodowej transmisji dźwięku sprawiły, że producenci zaczęli się interesować otwartymi bezlicencyjnymi pasmami przeznaczonymi do komunikacji. Na przykład WiFi 2.4 GHz. AKG ma długie doświadczenie z takimi systemami. Najnowsze propozycje w postaci systemów DMS100 i DMS300 otwierają nową kartę w historii firmy.

Radek Barczak, Jan Marek

Nie należy potępiać wszystkich nowych rozwiązań na podstawie poprzednich złych doświadczeń. Problemy z korzystaniem z na przykład popularnych systemów Shure GLX-D w warunkach scenicznych wynikały równie często z niedoskonałości rozwiązań technologicznych wykorzystanych do konstrukcji tego systemu, co nieodpowiedniej instalacji i konfiguracji systemu lub niewłaściwej implementacji nie-profesjonalnego systemu w warunkach dużych profesjonalnych scen. Jakże często systemy te były zmuszane do pracy na scenach z dużym nagromadzeniem sieci WiFi? Na scenach obok routerów pracujących na wysokiej mocy, zapewniających komunikację mikserów z tabletami. Owszem, wysoka moc pracy routera zapewniała stabilność połączenia tablet – mikser. Ale po drodze niweczyła możliwość skorzystania z mikrofonu bezprzewodowego pracującego w paśmie WiFi...

 WiFi logo

Na początek odpowiedzmy sobie, jaki jest sens produkować dźwiękowe systemy bezprzewodowe w paśmie WiFi 2.4 GHz? Przecież ilość urządzeń pracujących w tym paśmie jest niekiedy niebotyczna! A to oznacza duże ryzyko zakłóceń lub wręcz zerwania transmisji dźwiękowej. Odpowiedź jest bardzo prosta – w sporej liczbie krajów za dostęp do pasm UHF przewidzianych m.in. do transmisji dźwięku, należy wnosić opłaty licencyjne. Co więcej, są kraje czy lokalizacje, w których należy wcześniej zgłosić zapotrzebowanie na dostęp do pasma UHF podając przewidywaną ilość systemów bezprzewodowych, a urząd komunikacji przydziela licencję (odpłatnie) na konkretne zakresy pasm pracy... Wyobrażacie sobie, jak takie obostrzenia utrudniłyby funkcjonowanie hoteli, w których organizowane są konferencje, wyższych uczelni wykorzystujących systemy bezprzewodowe w dużych salach wykładowych, albo szkół wykorzystujące systemy bezprzewodowe podczas różnych uroczystości i przedstawień szkolnych? Stąd propozycje różnych producentów w postaci systemów pracujących w bezlicencyjnym, darmowym paśmie WiFi 2.4 GHz i rzadziej 5 GHz.

Warto sobie zadać pytanie, dlaczego producenci usilnie trzymają się pasma 2.4 GHz, a nie 5 GHz? Panuje ogólna opinia, że w paśmie 5 GHz jest mniejszy ruch, mniej użytkowników, itp. Otóż drodzy Czytelnicy – to czas przeszły. Historia. Wszystkie nowe urządzenia są wyposażane w karty sieciowe pracujące w zakresie 5 GHz. Aktualnie jest więcej urządzeń – smartfonów, tabletów i komputerów - pracujących w paśmie 5 GHz! A dopuszczalna moc nadajników w wyższym paśmie 5 GHz jest dwukrotnie większa (200 mW dla urządzeń wewnętrznych i aż 1 W dla urządzeń zewnętrznych!), niż dla systemów 2.4 GHz. A to oznacza większe ryzyko zakłóceń w przypadku kiepskiej jakości układów siejących szeroko po wybranych pasmach.

Dodatkowo, przy identycznej mocy nadajników, zasięg urządzeń pracujących w zakresach fal o wyższych częstotliwościach – na przykład 5 GHz - jest mniejszy od systemów 2.4 GHz z uwagi na zwiększoną tłumienność przez powietrze. Niezbędne mechanizmy weryfikacji ewentualnych błędów cyfrowej transmisji wprowadza dodatkowe opóźnienia... Moim zdaniem wybór pasma 2.4 GHz to obecnie bardzo słuszny wybór! Tylko producent musi zaprojektować system z głową. I ważne, żeby znać podstawy prawidłowej konfiguracji takich systemów.

AKG DMS100 DMS300 front ALL 

Inna sprawa, że zaprojektowanie stabilnie działającego systemu bezprzewodowego z mimo wszystko nawet teraz gęstym paśmie 2.4 GHz jest niezwykle trudne. Dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania taki system musi być wyposażony w stabilny nadajnik pracujący w możliwie wąskiej szerokości pasma oraz skuteczny bufor danych.

No właśnie... Jaka jest przewaga cyfrowych systemów w paśmie 2.4 GHz nad klasycznymi systemami pracującymi w paśmie UHF? Nieskompresowany dźwięk w standardzie CD (16-bit/44.1 kHz) potrzebuje przepustowości 705,6 kbps. Dla jakości 24-bit/48 kHz jest to już 1152 kbps. Do „przepchnięcia” przez radio nieskompresowanych strumieni cyfrowego audio potrzebne jest odpowiednio wycinek pasma o szerokości 705,6 kHz dla 16/44.1 i 1152 kHz dla 24/48. Na jeden kanał. W przypadku systemów UHF wykorzystanie tak szerokiego „strumienia” jest niezgodne z prawem... Stosuje się więc kodowanie przy pomocy różnych sposobów modulacji. Jednak nawet najdoskonalsza metoda powoduje redukcję danych i tym samym utratę jakości. Tajemnicą poliszynela jest, że cyfrowe systemy bezprzewodowe pracujące w paśmie UHF – choćby Shure ULX-D czy QLX-D, w pewnym uproszczeniu oferują dźwięk adekwatny do wysokiej jakości pliku mp3. Niektóre informacje są po prostu na etapie kodowania bezpowrotnie utracone. Tymczasem w systemach pracujących w paśmie 2.4 GHz tego ograniczenia nie ma. Sygnał audio w AKG DMS 100/300 jest transmitowany bezkompresyjnie, z 24-bitową dokładnością i częstotliwością próbkowania 48 kHz. Dla zapewnienia bezpieczeństwa transmisji z 256-bitowym kodowaniem AES. Pasmo przenoszenia sygnału z tolerancją +/-1 dB w przypadku systemów DMS300 mieści się w pełnym zakresie 20 Hz – 20 kHz! Do tego latencja obu modeli nie przekracza 2.9 ms.

 AKG DMS100 DMS300 rear

AKG DMS100 i DMS300 nie jest przeznaczony do zastosowań na profesjonalnych scenach z tysiącami widzów, w rozgłośniach radiowych, ośrodkach telewizyjnych. Jest zaprojektowany do pracy na małych scenach, w szkołach, na uczelniach, w małych i średnich firmach, salach konferencyjnych, hotelach, na stoiskach promocyjnych, czy w klubach fitness itp. „Programowanie” systemu przebiega całkowicie bezobsługowo – po włączeniu odbiornika automatycznie przeszukuje on optymalne wolne częstotliwości. Gdy odnajdzie, wystarczy włączyć nadajnik, który automatycznie sam się zsynchronizuje. Jeżeli w trakcie pracy odbiornika zmienimy numer kanału – bo w AKG DMS300 można to zrobić przy pomocy wielofunkcyjnego dużego potencjometru/encodera, to w nadajniku wystarczy odkręcić osłonę baterii i wcisnąć klawisz parowania.

AKG DMS100 DMS300 handheld SYNC 

Producent zapewnił możliwość skorzystania w jednej przestrzeni / konfiguracji z do 4 systemów AKG DMS100 oraz do 8 systemów AKG DMS300 jednocześnie. Razem w sprzyjających warunkach można więc użyć systemów AKG DMS100 i DMS300 w 12-kanałowej konfiguracji! Jednocześnie producent zastrzega, że maksymalna ilość systemów pracujących w tym samym czasie może być ograniczona przez niesprzyjające warunki radiowe z miejscu pracy systemów. Synchronizacja i koordynacja pracy wielu systemów DMS300 jest możliwa dzięki połączeniu znajdującymi się w każdym zestawie kabelkiem RJ-12 o długości około 10 cm. Według sugestii producenta, maksymalna długość kabelków RJ-12 do stabilnej komunikacji to około 45 cm. Przyznam, że stawianie odbiorników jednego na drugim stoi w sprzeczności z zasadami higieny radiowej, które wyznaję... Ale jak coś działa...

AKG DMS100 DMS300 rear sync in out

System AKG DMS100 ma wbudowane anteny dookólne o polaryzacji poziomej. W niesprzyjającej pozycji zasięg może spaść o dobre 10-12 metrów, gdy nadajnik znajduje się na przedłużeniu anteny – wówczas w przestrzeni będącej „przedłużeniem” anteny mamy spadek efektywności anteny rzędu 20 dB. W AKG DMS300 nie ma tego problemu, gdyż mamy przykręcane zewnętrzne anteny. Producent zastrzega, że do gniazd anten nie wolno podłączać dodatkowych kabli antenowych... W sumie ciekawe, dlaczego? W sumie przy 8 odbiornikach zdało by się użyć splitter antenowy, ale widać konstruktorzy z AKG wiedzą, co robią, bo systemy w wielokanałowej konfiguracji działają bez problemu.

 AKG DMS100 set handheld

Design systemów AKG jest nowoczesny. Obudowa jest wykonana z dobrej jakości tworzywa sztucznego. Odbiorniki są bardzo lekkie. Model odbiornika AKG DMS100 wyposażono w ledowe wskaźniki: włączenia, poziomu zasięgu, ostrzeżenie o zagrożeniu rozładowania baterii zasilających nadajnik, przesterowania sygnału oraz 4-kolorową diodę informującą i aktywnym numerze kanału pracy. Odbiornik AKG DMS300 ma dodatkowo stan naładowania baterii, zamiast koloru kanału wyświetlane jest ID 1 – 8. Ponadto na wyświetlaczu prezentowany jest poziom głośności Volume.

 AKG DMS100 DMS300 handhelds MUTE

Oba odbiorniki zostały wyposażone w zdublowane wyjścia – symetryczne XLR z przełączanym poziomem mikrofonowym (-30 dB) lub liniowym (0 dB) oraz niesymetryczne jack 1/4” TS. Nadajniki serii DMS100 mają diody informujące o stanie naładowania baterii – zielona dioda oznacza odpowiedni poziom naładowania, czerwony oznacza rozładowanie baterii. Nadajniki serii DMS300 mają dodatkowo wskaźnik naładowania baterii i cyfrowy numer ID 1 - 8.

AKG DMS100 DMS300 handheld capsule P5 amort 

Nadajniki do ręki są wyposażone w atrakcyjnie i nowocześnie brzmiące kapsuły AKG P5 o charakterystyce superkardioidalnej. Dobrze sprawdzają się w przypadku lektorów, również takich mówiących w trybie prezeso-dyrektorkskim, z brzucha :-) Mikrofony testowaliśmy między inny innymi podczas konferencji firmowej, gdzie służyły do przemówień. Przy prawidłowo ustawionych monitorach na scenie nie było żadnych problemów ze sprzężeniami. Jedno, na co zwróciliśmy uwagę, to chwilami słyszalny „handling” w przypadku zdenerwowanych mówców mocno ściskających korpus mikrofonu. Może czasem lepiej postawić mikrofon na statywie? B-)

 AKG DMS100 handheld open SYNC

Nadajniki systemów AKG DMS100 i DMS300 mają moc 10 mW. W sumie... niewiele – norma dopuszcza moc nawet 100 mW. Skuteczny zasięg dla systemu AKG DMS100 z nadajnikiem handheld przy zapewnieniu „widoczności” anten nadawczej i odbiorczej sięga 30 metrów. Gdy na drodze pojawiają się ludzie, skuteczny stabilny zasięg spada do około 15-20 metrów. W przypadku systemu AKG DMS300 jest to odpowiednio 40 metrów i 20-25 metrów. Największym zaskoczeniem była stabilna praca obu systemów nawet w sytuacji, gdy w hali targowej pracowało 80-100 różnych sieci WiFi! Było to podczas targów Poznań Game Arena 2019 przy głównej scenie. Przyznam, że byliśmy pozytywnie zaskoczeni – spodziewaliśmy się problemów ze stabilnością. A tu nic. Wszystko działało bez zastrzeżeń mimo pracy w pobliżu wielu mocnych routerów WiFi. Zdaniem specjalisty od sieci WiFi to wynik nie tylko dobrze zaprojektowanego systemu transmisji w AKG DMS100 i DMS300, ale również fakt wykorzystywania standardów 802.11g/n pracujących do 11. kanału o górnej częstotliwości 2473 Hz.

 AKG DMS300 body pack belt pack mini XLR

Dobrze w testach wypadł również zestaw AKG DMS300 z nadajnikiem body-pack. Fakt, skuteczne zasięgi pracy były o około 3 – 5 metrów mniejsze – w zależności od położenia nadajnika względem odbiornika. Gdy nadajnik nie był zasłonięty ciałem, różnica w zasięgu była niewielka. Gdy nadajnik i odbiornik się nie „widziały”, skuteczny zasięg ograniczał się do 18-20 metrów.

AKG DMS300 body pack belt pack ACU

Dostaliśmy zestaw z kabelkiem-redukcją na gniazdo jack 1/4” TS służące na przykład do podłączenia klawisza typu keytar, gitary elektrycznej lub gitary basowej. Pod pokrywą baterii znajduje się potencjometr pozwalający dostosować poziom wejściowy sygnału. AKG DMS300 to świetne rozwiązanie dla basistów i keyboardzistów basowych – pasmo przenoszenia systemu zaczyna się od 20 Hz przy spadku -1 dB (!) i mieści się w zakresie +/-1 dB w pełnym paśmie do 20 kHz. Przewaga bezkompresyjnej transmisji cyfrowej nad analogową jest porażająca...

Nadajniki są ponadto kompatybilne praktycznie ze wszystkimi mikrofonami AKG z 3-pinowym złączem mini-XLR: C111LP, CK77WRLP, CK99L, LC81MD, CM311L, C520L, C555L, C518ML and C519ML. Nadajniki nie współpracują jedynie z modelem AKG C417L.

 AKG DMS300 body pack belt pack open antenna

Testując trzy systemy AKG DMS100 i DMS300 podczas 6 różnych imprez ani razu nie napotkaliśmy na problem ze stabilnością pracy i ograniczeniem praktycznych zasięgów pracy. Nadajniki zasilane dwiema bateriami typu paluszek AA praują na jednym zestawie baterii nawet 13 godzin (sprawdzone) oraz do nieco ponad 10 godzin na jednym zestawie akumulatrków. A'propos zasięgu... Zdarzyło się, że podczas konferencji jeden z mówców wyszedł z sali z mikrofonem w kieszeni marynarki... Mikrofon działał nawet po przejściu do kolejnego pomieszczenia. Dwie solidne ściany nie stanowiły bariery.

 AKG DMS100 DMS300 front

Nie wiadomo, kiedy i u nas możliwość skorzystania z pasma UHF pozostanie darmowa... A projektując instalacje na przykład w jednostkach budżetowych zwykle na okres 10 lat – do następnej dotacji - trzeba pochylić się nad możliwością zmian w prawie... O ile nigdy nie można być pewnym, co przyniesie kolejny dzień życia (lub nie :-P ), jak również nigdy nie można być pewnym tego, co dzieje się w gęstwinach sieci fal radiowych, to na podstawie realnych testów w „bojowych” warunkach trzeba przyznać, że inżynierowie AKG zbudowali megastabilnie działający system o bardzo dobrych w klasie urządzeń pracujących w zakresie WiFi 2.4 GHz zasięgach. Możliwość zintegrowania do 8 systemów bezprzewodowych serii DMS300 w jedną sieć stanowi atrakcyjną propozycję. Możliwość pracy do 4 systemów serii DMS100 również w wielu przypadkach okaże się wystarczająca. Oczywiście, nikt rozsądny nie poleci tego typu rozwiązania do profesjonalnych zastosowań na scenę live, gdy przed sceną mamy tysiące widzów. Ale już w przypadku małych lokalnych scen, domów kultury, zespołów weselnych, różnych instalacji czy w hotelach, centrach konferencyjnych czy szkołach AKG DMS100 i DMS300 wydają się idealnym rozwiązaniem. Gitarzystom i basistom szczególnie polecamy AKG DMS300 z body-pack'iem. Daje wolność na scenie.

Do testów dostarczył: ESS Audio