Logowanie

GMB Pro Sound i instalacja d&b audiotechnik GSL, KSL i J na Stadionie Narodowym na koncert Dawida Podsiadły i Taco Hemingway'a

GMB Pro Sound i instalacja d&b audiotechnik GSL, KSL i J na Stadionie Narodowym na koncert Dawida Podsiadły i Taco Hemingway'a

Niesamowite. Firma GMB Pro Sound dzięki projektowi nagłośnienia Remigiusza Kasztelnika i Kamila Zajdel oraz naprawdę dużej liczbie modułów systemów liniowych d&b audiotechnik GSL, KSL i J napędzanych w trybie Array Processing przez 150 końcówek d&b audiotechnik D80 „odczarowała” Stadion Narodowy w Warszawie. Koncert Dawida Podsiadły i Taco Hemingway'a zabrzmiał w opinii naprawdę wybrednych słuchaczy wspaniale! Jak udało się to osiągnąć?

Radek Barczak

 GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway fot D Kramski

fot. D. Kramski

Ten artykuł może wyjdzie trochę na „laurkę” dla firmy GMB Pro Sound i Autorów projektu nagłośnienia, a także dla marki d&b audiotechnik i konstruktorów systemów GLS i KSL, ale... oddajmy cesarzowi, co cesarskie, a Bogu co boskie :-) Bo ta realizacja zmienia pojęcie o nagłaśnianiu Stadionu Narodowego.

GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway J fot D Kramski 

fot. D. Kramski

Zacznijmy od tego, że zaprocentowały lata doświadczeń firmy GMB Pro Sound w nagłaśnianiu Stadionu Narodowego. To nieprawdopodobnie niewdzięczne miejsce do nagłaśniania koncertów, o ponad 7-sekundowym pogłosie własnym! Projektując nagłośnienie na ten koncert Autorzy projektu doskonale wiedzieli, jakie rozwiązania są błędne, a jakie niedoskonałe. Często opisując konfigurację nagłośnienia i późniejszy efekt w postaci nagłośnienia koncertu używamy pojęcia „udało się” - „udało się dobrze nagłośnić” lub „udało się uzyskać dobre pokrycie nagłaśnianej przestrzeni”. Najwyższy poziom jakości nagłośnienia i precyzji pokrycia dźwiękiem w przypadku tej realizacji GMB Pro Sound świadczy o tym, że Autorzy projektu na bazie doświadczeń i znakomitej znajomości systemów d&b audiotechnik GSL, KSL i J z zaimplementowaną technologią Array Processing, po prostu wiedzieli, jak należy zaprojektować nagłośnienie tego koncertu :-)

 GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway FOH rzut GSL

fot. Lech Spaszewski

Należy podkreślić, że uzyskanie takiego efektu nie było by możliwe bez tak kierunkowo grających systemów, jak d&b audiotechnik GLS oraz KSL. Moduły tych systemów liniowych cechuje charakterystyka kardioidalna propagacji w pełnym zakresie pasma pracy. Długość gron jedynie dodatkowo zwiększa kierunkowość pracy tych systemów. Skąd tak skuteczna kierunkowość?

 dbaudiotechnik gsl gsl12 inside

Moduły GSL i KSL są zbudowane na podobnej zasadzie. Oprócz skierowanych w przód przetworników, oba modele mają dwa dodatkowe przetworniki ustawione po bokach modułów w ich tylnej części. Poniżej prezentujemy schemat wnętrza budowy większego modelu – d&b audiotechnik GSL. Moduły GSL uzyskują kierunkowość niskiego pasma już od 45 Hz – spadek z tyłu modułów sięga 10 dB. Boczne woofery 10” oprócz nadania kierunkowości niskiego pasma, dodatkowo wzmacniają zakres niskich częstotliwości generowanych przez dwa woofery 14”.

dbaudiotechnik gsl gsl12 cardioid woofer

Za średnie pasmo w d&b GSL odpowiada woofer 10” umieszczony w szczególnej konstrukcji falowodzie „omijającym” drivery w falowodach. Oczywiście, wygląda to na dość proste rozwiązanie. I tylko wygląda. Największym szokiem jest to, że jeden moduł jest zasilany jedynie przez dwa kanały końcówki mocy d&b audiotechnik D80 – podziały między środkowym pasmem są zrealizowane za pomocą pasywnych zwrotnic. I trzeba podkreślić, że oprócz samego modułu ogromne znaczenie ma tu również processing w końcówkach mocy D80. Poniżej prezentujemy wykres poziomej charakterystyki kierunkowej modułu d&b audiotechnik GSL8 – wyraźnie widać spadek -12 dB dla pełnego zakresu pracy modułu już od 45 Hz (spadek -5 dB w trybie standard, lub w trybie CUT od 70 Hz przy spadku -5 dB).

dbaudiotechnik gsl gsl8 horizontal dispersion isobar 

Zachęcamy do zapoznania się z filmem z premierowej prezentacji mniejszego modelu d&b audiotechnik KSL, podczas której omówione były szczegóły konstrukcyjne kardioidalnych systemów liniowych d&b. Film zamieszczamy na dole artykułu.

GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway delay1 1

fot. Lech Spaszewski

Od zawsze wiadomo, że Stadion Narodowy należy nagłośnić wieloma punktami nagłośnieniowymi. Oprócz nagłośnienia frontowego (2 x 16 d&b GSL) i grającego na boczne sektory gron out-fill umieszczonych po bokach skrajnych ekranów LEDowych (2 x 20 d&b GSL), mamy na płycie dwie strefy delay – każda składająca się z dwóch wież.

Widać też podwieszone 8 gron do kopuły (każde 10x d&b J series).

Front-fill został w całości zrealizowany z 12 modułów d&b J.

Pierwsza strefa ma dwa grona – jedno skierowane na płytę (2 x 12 d&b KSL), a drugie na zasadzie out-fill'a – skierowane w boczne sektory stadionu (2 x 16 d&b KSL).

GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway delays1 LR

fot. Lech Spaszewski

Out-fill główny pokrywał fragment płyty głównej oraz pierwszy wieniec widowni.

GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway GSL FOH1

fot. Lech Spaszewski

Drugi wieniec w przednim sektorze był nagłośniony podwieszonymi do kopuły/dachu gronami składającymi się z 10 modułów d&b J.

GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway delay2 KSL j

fot. Lech Spaszewski

Drugi delay był skierowany na pierwszy wieniec na wprost sceny.

Wieniec drugi w tylnej części widowni, na wprost sceny, został w większości nagłośniony podwieszonymi do kopuły gronami – w każdym gronie po 10 modułów d&b J.

W projekcie uwzględniono 32 suby d&b SL-Gsub oraz 16 podwieszanych subów d&b SL-Sub.

Istotną rolę w zapewnieniu wyrównanego pokrycia częstotliwościowego odegrała technologia d&b audiotechnik – Array Processing.

db audiotechnik gsl Main PA ArrayProcessing big

ArrayProcessing głównego grona 16x d&b GSL - widać, że po jego włączeniu następuje wyrównanie częstitliwościowe poszczególnych modułów

Wszystkie grona pracowały w tym trybie, co stanowiło nie lada wyzwanie, gdyż oznacza to konieczność zasilenia każdego modułu osobnymi kanałami końcówek mocy D80. W przypadku systemów d&b GSL i KSL, każdy moduł jest zasilany dwoma kanałami D80, w przypadku d&b J można zasilić moduł pasywnie jednym kanałem, lub z aktywnym podziałem pasma dwoma kanałami końcówki D80.

 GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway D80 racks1

fot. Lech Spaszewski

Od zawsze też wiadomo, że na Stadionie Narodowym nie wystarczy powiesić dużą liczbę gron. Ogromną, jeśli nie decydującą rolę, odgrywa sposób wystrojenia systemu – i czasowego, i częstotliwościowego. Nie zapominajmy, że w tym miejscu walczymy z ogromnym pogłosem... Pojedyncze uderzenie w werbel na scenie skutkuje łomotem trwającym 7 sekund, docierającym do wszystkich zakamarków widowni.

To była ogromna praca zakończona pełnym sukcesem. Z ogromnym uznaniem o przygotowaniu systemu wypowiedział się Rafał Smoleń, który tradycyjnie czuwał nad miksem Dawida Podsiadły. Miks był realizowany na konsolecie SSL Live L300.

Miks Taco Hemingway'a realizował na konsolecie Avid VENUE S6L Remigiusz Kasztelnik.

Miks monitorowy dla Taco Hemingway zrealizował na Allen&Heath dLive S7000 Szczepan Buzun, zaś dla Dawida Podsiadło na DiGiCo SD5 Bartek Kurkowski.

 GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway scena FOH GSL

fot. Lech Spaszewski

System został wystrojony tak, że miksy muzyki obu wykonawców zabrzmiały rewelacyjnie – to jest opinia wielu obecnych na koncercie wrażliwych na dźwięk osób, w tym muzyków oraz realizatorów. I to jest najlepsza ocena dla twórców tej konfiguracji oraz całej ekipy realizującej nagłośnienie tego koncertu.

 GMBprosound db audiotechnik GSL KSL J Stadion Narodowy Podsiadlo Hemingway widownia latarki

fot. Lech Spaszewski

Warto wspomnieć o jeszcze jednym aspekcie tego wydarzenia muzycznego – okazuje się, że nie tylko fani disco polo potrafią zapełnić Stadion Narodowy. Dokonali tego Dawid Podsiadło i Taco Hemingway.

Realizacja: GMB Pro Sound

GMBprosound logo GMB Pro Sound logo 

Ekipa GMB Pro Sound:

- Remigiusz Kasztelnik – supervising / system design / foh
- Maciej Malinowski - crew chief
- Kamil Zajdel - system design & tech
- Janusz Klimowicz - foh
- Rafał Smoleń - foh (Dawid Podsiadło)
- Szczepan Buzun – monitors (Taco Hemingway)
- Bartek Kurkowski - monitors (Dawid Podsiadło)
- Paweł Rosa - rigger
- Krzysztof Przybyła - RF / rigger
- Marcin Młodawski - mics & stage path
- Michał Żabicki - mics & stage path
- Tomasz Junker - mics & stage path
- Kuba Śmiechowski - mics & stage path
- Piotr Wójciak - mics & stage path

Lista sprzętu:

- Main: 32 x d&b audiotechnik GmbH GSL - Array Processing
- Frontfill: 12 x d&b audiotechnik GmbH J12
- Side hangs: 40 x d&b audiotechnik GmbH GSL - Array Processing
- Dly in: 24 x d&b audiotechnik GmbH KSL - Array Processing
- Dly out: 32 x d&b audiotechnik GmbH KSL - Array Processing
- 2nd dly: 24 x d&b audiotechnik GmbH KSL - Array Processing
- Catwalk: 80 x d&b audiotechnik GmbH J series - Array Processing
- Subs: 32 x d&b audiotechnik GmbH SL-Gsub
- Subs flown: 16 x d&b audiotechnik GmbH SL-sub
- Amps: 150 x d&b audiotechnik GmbH D80
- FOH Console: SSL Live L300, Avid S6L
- MON Console: DiGiCo SD5, ALLEN & HEATH dLive S7000
- DSP processing: 2 x Waves Audio SoundGrid Extreme Servers
- Processing: 4 x Dolby Lake
- Multicore: Optocore Festival Box
- Digital audio transmission: 8 x Optocore X6R-FX
- RF Mics: Sennheiser 6000, Shure Axient Digital
I- EM: Shure PSM1000, Sennheiser SR 2050 IEM
- Audio Analysis Software: Rational Acoustics LLC, Smaart Polska