Shure Axient Digital AD4Q, AD1 i AD2 – topowy cyfrowy system bezprzewodowy

Shure ma wyjątkową pozycję na rynku. Plotka głosi, że w Polsce na każdy sprzedany mikrofon innego producenta przypada jeden mikrofon Shure SM57, SM58 lub Beta 58. Na ile to prawda – trudno określić. Ale coś w tym jest. Co więcej, popularność mikrofonu Shure SM58 i Beta 58 przekłada się na popularność systemów bezprzewodowych Shure :-) Bo jeśli na sprzęt patrzymy od strony spełnienia riderów, to posiadanie mikrofonów Shure jest po prostu koniecznością.

Gdy system Shure ULXD miał swą premierę bodaj w roku 2012, był pierwszym tak skutecznym cyfrowym systemem bezprzewodowym na rynku. To była rewolucja. Shure ULXD swą pozycję zawdzięcza jednak nie tylko temu, że był pierwszy – to zasługa wysokiej jakości trasmisji, niezawodności i genialnej wręcz funkcjonalności. Bo w dobie co raz większego zagęszczenia eteru falami radiowymi, gdy naszej branży co rusz odbiera się kolejne zakresy pasma radiowego, możliwość wstrojenia w Shure ULXD 23 kanały przy nominalnej mocy 10 mW, a przy zmniejszonej do 2 mW mocy nawet 63 kanałów bezprzewodowych w zakresie pasma jednego multiplexu MUX o szerokości 8 MHz to mistrzostwo. A że „przy okazji” system ten udostępniał najczęściej wpisywane w rider mikrofony... :-)

 

Przyszedł jednak czas na nowy, jeszcze doskonalszy system. Do testów dostaliśmy czterokanałowy odbiornik Shure Axient Digital AD4Q z trzema nadajnikami – body-pack'iem AD1 oraz dwoma nadajnikami do ręki AD2: z kapsułą SM58 oraz KSM9.

 

Już samo zapoznanie się z danymi technicznymi systemu wzbudza szacunek. Zarówno odbiornik, jak nadajniki dla systemu Shure Axient Digital mogą oferować zakres pracy radia nawet w zakresie 184 MHz (w ULXD zakres pracy RF obejmuje maksymalnie 72 MHz). W Polsce oferowane są systemy w paśmie G56 470 MHz - 636 MHz (czyli zakres 166 MHz). Pasmo przenoszenia zawiera się w wartościach 20 Hz – 20 kHz z tolerancją +/-1 dB. W przypadku nadajników body-pack mamy do dyspozycji pełny zakres pasma, natomiast w przypadku nadajników do ręki wszystko jest uzależnione od zastosowanej wkładki mikrofonowej.

 

Zasadniczą różnicą między systemem Shure ULXD a Axient Digital jest zastosowany schemat modulacji transmisji. W przypadku ULXD jest to 2-bitowa modulacja fazowa QPSK (Quadrature Phase Shift Keying) na 4 ortogonalnych przesunięciach fazy. Przy szerokości pasma transmisji 200 kHz, modulacja ta pozwala przesłać około 0,3 Mbps. Zastosowana w Shure Axient Digital modulacja 16QAM – 16-stanowa kwadraturowa modulacja amplitudowo-fazowa - jest 4-bitowa i przy tej samej szerokości kanału transmisji 200 kHz gwarantuje dwukrotnie większy transfer – 0.6 Mbps. To zasadnicza różnica, gdyż ten sam dźwięk można opisać dwukrotnie większą ilością danych! A to wpływa bezpośrednio na możliwą do osiągnięcia jakość dźwięku :-)

Efektem tego są między innymi zniekształcenia harmoniczne na poziomie mniejszym niż kiedykolwiek - <0.01%... Wewnętrznie Axient Digital może pracować z częstotliwością próbkowania 96 kHz lub 48 kHz. Dokładność przetwarzania to 24 bity. Zakres dynamiki na wyjściach analogowych XLR sięga 120 dB dla sygnału ważonego-A, zaś dla wyjść cyfrowych – AES/EBU (AES3) lub DANTE aż 130 dB! Latencja jest na absolutnie najniższy poziomie na rynku - dla niezakodowanych sygnałów są to 2 ms. To o 0.9 ms mniej, niż Shure ULXD. Przy wykorzystaniu 256-bitowego kodowania AES latencja się nie zwiększa! Większą wartość latencji będziemy mieli w razie wykorzystania trybu High Density, w którym po zmniejszeniu mocy nadajników do 2 mW można „włożyć” do jednego banku o zakresie 8 MHz aż 63 kanały mikrofonowe Shure Axient Digital! prawda, że robi wrażnie? Wprawdzie skuteczny zasięg zmniejsza się do 30 metrów, ale w wielu sytuacjach to aż nadto :-) Choć 23 bezprzewody zmieszczone w zakresie 8 MHz w standardowym trybie w większości sytuacji w zupełności wystarczy. A jeśli nie, mamy przecież zakres 166 MHz!

 

Panel tylny odbiornika AD4Q udostępnia szereg przyłączy. Patrząc od tyłu, z prawej strony znajdziemy mamy 4 złącza antenowe – dwa wejścia antenowe i dwa wyjścia LINK. Z tym, ze te wyjścia będą wykorzystane jako wejścia po uaktywnieniu trybu Quadversity.

Następnie są 4 symetryczne wyjścia XLR ze zdublowanym niesymetrycznym wyjściem na jack 1/4” TS (-10 dBu). Wyjścia mają przełącznik poziomu LINE / MIC oraz przydatne niekiedy odcięcie masy. Wyjścia XLR są niezwykle solidne, z metalowym pierścieniem wewnętrznym. Pro. Przez wyjścia XLR można wyprowadzić zarówno sygnał analogowy, jak cyfrowy AES3 (AES/EBU). W tym drugim przypadku wyjścia 3 i 4 są stereofoniczne (kanały 1/2 i 3/4).

 

Dalej jest synchronizacja WordClock – wejście i wyjście z dodatkowym przełącznikiem zaterminowania jako ostatniego urządzenia w łańcuchu. No i 4 gniazda RJ45 – jest to 4-portowy switch, w którym domyślnie dwa są przeznaczone na DANTE Primary i Secondary, a dwa do sterowania i komunikacji. Można też wszystkie gniazda przełączyć w tryb Switched. Na koniec znajdziemy gniazdo zasilania i „podaj dalej” do zasilenia kolejnych elementów w racku.

Nowości w systemie Shure Axient Digital jest sporo. Przede wszystkim mamy nowy algorytm schematu modulacji, która zapewnia maksymalną stabilność sygnału. W połączeniu z rzeczywistym, cyfrowym mechanizmem Diversity z korekcją błędów, który daje niespotykaną dotąd w tej klasie systemów skuteczność odbioru pełnej zawartości cyfrowej transmisji dźwięku.

 

Odbiornik Shure AD4Q jest wyposażony w 4 antenowe gniazda BNC. Standardowo A i B służą do podłączenia anten, zaś C i D opisane jako Cascade przeznaczone są do linkowania jeszcze jednego odbiornika (można połączyć dwa 4-kanałowe odbiorniki bez użycia splittera antenowego). Jest też inna możliwość – wykorzystanie 4-antenowej technologii Quadiversity.

Do czego nam się przyda ta technologia? Na przykład gdy trzeba pokryć zasięgiem radiowym dwie oddzielone przestrzenie, gdy prowadzący audycję konferansjer jest cały czas na wizji i musi przejść z jednego studia do drugiego. Do odbiornika podłącza się dwa zestawy anten – dla dwóch pomieszczeń w taki sposób, że każda para anten obsługuje inną przestrzeń. Inna opcja - zwiększenie bezpieczeństwa transmisji wokalu Gwiazdy przez wykorzystanie 4 anten w trybie Quadversity ma jednej scenie. Fakt, trzeba poświęcić dwa kanały odbiornika. Ale w ekstremalnych sytuacjach jest to opcja gwarantująca jeszcze większą stabilność transmisji.

To nie koniec elementów "nadmiarowości". Już pierwszy Shure Axient – ten analogowy – mógł pracować na dwóch częstotliwościach dla jednego kanału mikrofonowego. Podobnie jest z Shure Axient Digital. Na rynku są już nadajniki serii ADX pracujące na dwóch częstotliwościach. Dla zapewnienia jeszcze większej stabilności transmisji, dwa odbiorniki współpracują z jednym nadajnikiem. W razie problemów z główną częstotliwością nośną RF, jak choćby pojawiające się interferencje, transmisja jest automatycznie przełączana na drugą częstotliwość.

Kolejną nowinką jest nowy miernik sygnału RF Channel Quality, który na 5-segmentowym wyświetlaczu diodowym prezentuje nie tyle rzeczywisty poziom sygnału radiowego, ale w inteligentny sposób względny poziom sygnału w stosunku do szumu tła i zakłóceń. To zaawansowany analizator RF pracujący w czasie rzeczywistym. Jeśli w bezpośredniej bliskości danej częstotliwości pojawiają się zakłócenia intermodulacyjne mogące zakłócić stabilność transmisji lub spowodować dropy, miernik pokaże jedynie dwie kreski na 5-punktowej skali. Dodatkowo jest dioda przesterowania RF.

Naturalnie, Shure Axient Digital współpracuje ze specjalistycznym skanerem częstotliwości Shure AXT600 Spectrum Manager. Jego funkcjonalność nie ogranicza się jedynie do monitorowania przestrzeni radiowej. Można w nim zaprogramować zapasowe częstotliwości nośne dla Axient Digital i w razie pojawienia się problemów z interferencjami ręcznie przełączyć na backupową częstotliwość.

Można również wykorzystać odbiornik Shure Axient Digital AD4Q jako skaner częstotliwości – poświęcając jeden kanał, możemy w aplikacji Shure Workbench 6 kontrolować przestrzeń radiową w zakresie pracy naszego odbiornika. A przypomnijmy, że zakres ten jest całkiem duży, bo obejmuje nawet 184 MHz (w Polsce standardowo oferowane są urządzenia pracujace w zakresie 470 MHz - 636 MHz, czyli 166 MHz).

 

Obsługa menu odbiornika AD4Q jest przejrzysta i oczywista. Można się – a nawet należy :-) - wesprzeć instrukcją obsługi przy poznawaniu wszystkich opcji, ale jeśli miało się do czynienia choćby z ULXD, nawet bez instrukcji przy pierwszym kontakcie jesteśmy w stanie przygotować odbiornik i nadajniki do pracy. Dotyczy to zresztą również nadajników AD1 i AD2 – ten drugi ma charakterystyczny joystick znany z modelu ULXD2.

Stopień dopracowania systemu Shure Axient Digital imponuje. Stopień przemyślenia konstrukcji i funkcji systemu świadczy o wsłuchiwaniu się w potrzeby użytkowników. Oto jeden z przykładów – przystawka Talk Switch AD651B, na razie przeznaczona do nadajników do ręki, ale za chwilkę pojawi się również model dla nadajników body-pack. Do czego służy? Do zapewnienia oddzielnego kanału komunikacji na przykład dla polityka, gwiazdy lub konferansjera. Jak to działa? Na body nadajnika do ręki nakręca się dodatkowy pierścień, a na body-pack nakłada się płaski moduł wyposażony we włącznik – jego wciśnięcie pozwala przełączyć routing sygnału nadajnika z wyjścia DANTE na wyjście XLR (analogowe, lub cyfrowe AES/EBU). Lub odwrotnie :-) Kiedy to się przydaje? Gdy na przykład Gwiazda ma jakieś uwagi techniczne, albo chce poprosić o podanie butelki wody, a nie chce biegać do technika albo przekazywać swoich potrzeb „na migi”. Profesjonalne rozwiązanie dla profesjonalistów :-)

Zainteresowani pracą w terenie powinni zwrócić uwagę na wersję odbiornika AD4Q-DC zasilaną prądem stałym o napięciu w zakresie 10.9 – 14.8 V przez specjalne 4-pinowe złącze. Docenią to z pewnością ekipy filmowe poszukujące topowych systemów bezprzewodowych do wykorzystania na plenerowych planach filmowych.

A'propos zasilania - jedno nas negatywnie zaskoczyło. „Podstawowa” wersja odbiornika Shure AD4Q udostępnia jedno gniazdo zasilania oraz jedno typu „podaj dalej”. Istnieje jednak możliwość zamówienia wersji z podwójnym zasilaniem (wersja -DC pokazana powyżej) dla zapewnienia redundancji. Dlaczego nie ma tej opcji w standardzie? W tej klasie urządzenia zdecydowanie powinien to być standard.

 

Jak przy negatywach jesteśmy, to jeszcze trzeba wspomnieć o wrażliwym na zabrudzenia szklanym panelu... Świeżo odpakowany wygląda bajecznie :-) Ale po kilku dniach użytkowania wymaga dokładnego czyszczenia, bo po prostu zabrudzone liniami papilarnymi szkło wygląda nieestetycznie :-P Tak, czepiamy się :-P Bo nie ma do niczego innego :-) 

 

Shure Axient Digital AD4Q wyposażono w 4-portowy switch sieciowy. Dwa gniazda RJ45 są przypisane do obsługi protokołu DANTE, a dwa dla komunikacji i zdalnej kontroli pracy urządzenia. Mogą one zasilić podłączone akcesoria przez skrętkę – podawane jest zasilanie PoE. Dzięki podłączeniu do Shure Axient ShowLink Access Point AXT610 lub dedykowany dla Axient Digital AD610. W razie korzystania z 2-kanałowych nadajników ADX zyskujemy dostęp do zdalnego włączania i wyłączania nadajników, zmiany częstotliwości nośnych i konfiguracji parametrów pracy nadajnika. Warto zaznaczyć, że jeden AXT610 może obsłużyć do 16 nadajników, a AD610 nawet 24. W razie potrzeby zwiększenia ilości tych urządzeń można się posłużyć dodatkowym switchem Shure AXT620 Axient Roadrack Ethernet Switch.

 

DANTE ma nie tylko w funkcję nadawczą – w AD4Q mamy do dyspozycji pełnowartościowy mikser CUE do podsłuchu na słuchawkach dowolnych kanałów DANTE. Mając jeden odbiornik AD4Q i kilka ULXD, nie potrzebujemy dodatkowego miksera odsłuchu jak w analogicznej konfiguracji złożonej tylko z ULXD. Możemy dowolny kanał z ULXD podsłuchać po DANTE przez AD4Q korzystając z opcji „przeglądarki” kanałów DANTE :-) MEGA ułatwienie. 

Nadajniki w systemie Shure Axient Digital – AD1 i AD2 – mogą być zasilane ze standardowych baterii alkalicznych AA lub dedykowanych nowoczesnych akumulatorów litowo-jonowych SB900A. Niewątpliwą przewagą użycia SB900A jest fakt, że na wyświetlaczu zarówno nadajnika, jak odbiornika prezentowany jest dokładny czas pracy w godzinach i minutach, z dokładnością do 15 minut. Na w pełni naładowanym akumulatorze SB900A nadajnik może przepracować nawet 9 godzin! Do systemu producent przygotował zarządzalną sieciowo rackową ładowarkę SBRC, której pracę można monitorować zarówno z poziomu aplikacji Shure Wireless Workbench 6 i ShurePlus Channels na urządzenia z iOS. W ofercie znajduje się również prostsza 2-komorowa ładowarka SBC240 dostosowana do ładowania akumulatorów zarówno nadajników do ręki, jak body pack. Istotną funkcją jest to, że wkładając w ładowarkę, nadajnik jest automatycznie wyłączany i rozłączany jest tor audio. Wyjmując nadajnik z ładowarki, jest on automatycznie włączany.

 

Oto teoretyczne czasy pracy nadajnika do ręki przy mocy nadawczej 10 mW:

- SB900A – do 9 godzin

- Alkaliczne – do 8 godzin

- niklowo-wodorkowe (NiMH) – do 11 godzin

- litowe (Li-primary) – do 14 godzin

- SB910 – do 10 godzin

- SM910M – do 7 godzin

- SB920 – do 9 godzin (z nadajnikiem ADX2FD w trybie dwukanałowym Frequency Diversity Mode do 6.5 godziny).

Warto wspomnieć, że do dwukanałowych nadajników ADX1, ADX2 i ADX2FD dedykowane są akumulatory SM910 i SB920, natomiast do zasilania najmniejszego nadajnika paskowego ADX1M Micro Bodypack przeznaczony jest akumulator SB910M.

Ogromną zaletą testowanego systemu jest zagwarantowanie przez producenta możliwości pracy w temperaturach poniżej 0°C – Shure Axient Digital jest przygotowany do pracy w temperaturach od -18°C z zastrzeżeniem, że zmianie ulega charakterystyka i czas pracy akumulatorów i baterii, a tym samym efektywny czas pracy nadajników.

 

Nadajniki systemu Shure Axient Digital zajmują zakres pasma radiowego poniżej 200 kHz – to wymóg prawny. Ważne jednak, że oferują PEŁEN zakres pracy systemu odbiornika, a więc nawet 184 MHz! Zarówno doręczny AD2, jak bodypack AD1 są wykonane ze stopu aluminium. Co przekłada się na lekkość i trwałość konstrukcji. Bodypack Shure AD1 może pracować z 3 nominalnymi mocami nadawczymi – 35 mW, 10 mW i 2 mW, natomiast nadajnik do ręki Shure AD2 dedykowany na polski rynek pozwala wybrać moc między 10 mW lub 2 mW. Trzeba zwrócić jednak uwagę, że są zakresy pasma dedykowane dla niektórych krajów – na przykład G54, w których nominalna maksymalna moc nadawcza bodypacka jest ograniczona do 20 mW.

 

Producent przewidział możliwość montażu zaczepu do paska w AD1 w dwóch pozycjach tach, że można mieć antenę skierowaną w dół lub w górę. Przydatne. Ciekawą opcją jest możliwość wygenerowania testowego tonu z nadajnika, by przetestować „nausznie” skuteczny zasięg przechadzając się po przestrzeni wykonu. Warto równolegle sprawdzać stan RF zarówno na odbiorniku, jak w aplikacji Wireless Workbench 6.

 

Nadajnik do ręki Shure AD2 na dzień dzisiejszy umożliwia zainstalowanie główek z wkładkami mikrofonowymi SM58, Beta 58, Beta 87A lub Beta 87C, KSM8, KSM9HS oraz dookólną wkładką VP68 stosowaną do zadań reporterskich. W dostarczonych do testu wersjach z SM58 i KSM9 dobrze się trzyma w dłoni, jest fajnie wyważony.

W nadajniku jest dostępna regulacja wzmocnienia GAIN w zakresie od -18 dB do +42 dB. Dodatkowo w odbiorniku można użyć cyfrowego TRIMu w postaci OFFSET. Ciekawostką jest ze w samym odbiorniku można zmienić polaryzację sygnału.

Mieliśmy to szczęście, że mogliśmy przetestować system Shure Axient Digital w bojowych warunkach. Na przykład podczas koncertu Krzysztofa „Zalefa” Zalewskiego, podczas koncertu Marcina Wyrostka z zespołem Corazon, podczas kilku konferencji i eventów, czy wreszcie podczas dużej gali z udziałem celebrytów. Co do jakości dźwięku – mieliśmy możliwość porównywać sound z Axient Digital z ULXD na tych samych wkładkach – SM58 i KSM9. To, na co zwróciliśmy wszyscy uwagę, to płynniejsze zakończenia fraz, słów. Dźwięk jest pozbawiony wrażenia minimalnie „skokowego” zanikania (charakterystyczne PSZPszpszpsz :-) ). Sygnał emitowany przez Shure Axient Digital wybrzmiewa płynnie i jedwabiście do końca. Również ostre ataki dynamiczne odzywają się nieco lepiej, niż w ULXD. Co do bodypacka doświadczyliśmy, że na pojemnościowych mikrofonach tak nagłownych, jak Beta 98, tor Shure AD1 trudniej się przesterowuje, można użyć wyższej wartości wzmocnienia GAIN przy zachowaniu dobrego nieprzesterowanego soundu, niż w przypadku bodypacków ULXD1.

 

System pracował na standardowych 1/4-falowych antenach na odległościach do 60 metrów i za każdym razem zapewniał wzorcową stabilność sygnału. Podczas jednego z wydarzeń przetestowaliśmy na przestrzeni targów MTP zasięg na dystansie około 100 metrów. Bez pudła. Niesamowity komfort pracy daje miernik jakości poziomu sygnału RF – faktycznie dwa razy uratował sytuację wykrywając interferencje, które mogły zaszkodzić stabilności transmisji.

Przeważnie jeden kanał odbiornika przeznaczaliśmy na skaner częstotliwości w Shure Wireless Workbench 6, co pozwalało na zaawansowaną kontrolę pasma pracy mikrofonów bezprzewodowych. Dodatkowo w aplikacji Workbench 6 „ręcznie” można dopisać do konfiguracji używane starsze analogowe systemy bezprzewodowe Shure i systemy bezprzewodowe innych producentów, co przy większych konfiguracjach zdecydowanie podnosi komfort pracy.

W kwestii efektywnego zasięgu systemu Shure Axient Digital z nadajnikiem do ręki AD2 i odbiornikiem AD4Q na standardowych antenach najlepszą rekomendacją jest film demo nakręcony przez Pawła Danikiewicza i Pawła Daszkiewicza z firmy Polsound, podczas kręcenia którego Paweł Danikiewicz oddalił się od odbiornika na odległość grubo przekraczającą 200 metrów - zapraszamy do zapoznania się z wideo umieszczonym na końcu testu!

Ponadto przez cały sezon letni 2018 zetknęliśmy się z systemem Shure Axient Digital praktycznie na każdej ważniejszej imprezie – na każdej system ten obsługiwał najważniejsze tory mikrofonowe zapewniając najwyższą jakość dźwięku i niezawodność pracy. Zawsze w doskonale niezawodny sposób

 

Co tu napisać w podsumowaniu? Shure Axient Digital to absolutnie topowy system, który bez wątpienia spełni każdy rider, w którym w nadajnikach do ręki wymagane są główki Shure. Warto wspomnieć, że DPA również udostępnia główkę d:facto 2 dla najnowszego systemu cyfrowego Shure. Natomiast bodypack Shure AD2 zapewnia jakość, którą pokocha każdy muzyk, aktor oraz realizator, który musi skorzystać z tego typu nadajnika.

Umówmy się – nasza branża to branża świrków i pasjonatów :-) Oraz wielbicieli dobrego soundu. Często podchodzimy do sprzętu bardziej sercem, niż ekonomią. Czy inwestycja w system Shure Axient Digital ma ekonomiczny sens, czy lepiej zainwestować w Shure ULXD? Wszyscy znamy odpowiedź. To dlaczego w roku 2018 praktycznie każda licząca się firma rentalowa zainwestowała w taki system? B-) Shure Axient Digital to taki sprzęt, że jak raz trafi w Twoje ręce, to albo już zostanie, albo będziesz cierpieć i tęsknić za nim. Dopóki wreszcie nie uzbierasz na własny set :-) czego każdemu z Was życzymy.

Do testów dostarczył: Polsound