Mackie DL16S & Master Fader 5 – 16-kanałowy zdalnie sterowany mikser cyfrowy

Na rozwój serii należy spoglądać w dwojaki sposób. Z jednej strony mamy sprzęt w postaci mikserów. Z drugiej strony jest aplikacja Master Fader, która nieustannie się rozwija dając użytkownikom co chwilę nowe możliwości.

 

Pierwsza generacja zdalnie sterowanych mikserów serii DL z modelami Mackie DL1608 i DL806 miała pewną skazę. A właściwie dwie :-) Pierwsza, to analogowe GAINy – trzeba było je ustawiać ręcznie i nie były zapamiętywane w scenach. Druga to bardzo miernej jakości efekty. Do tego tylko dwa. Niektórzy narzekali na wysyłki AUX na symetrycznych złączach jack 1/4” TRS... Faktycznie, nieprzygotowani, nie wyposażeni w odpowiednie przejściówki jack 1/4” --> XLR mogli się zdziwić.

 

Druga generacja w postaci Mackie DL32R pozbyła się analogowych GAINów, dostała wszystkie wyjścia XLR i dodatkowo zyskała trzeci tor efektów. Niestety, algorytmy efektowe nadal były miernej jakości...

 

Trzecia generacja mikserów w postaci modeli DL16S i DL32S zyskała kolejny tor efektowy – teraz są już cztery, a dodatkowo nowe miksery wyposażono w nowe algorytmy efektowe. Nowe i lepsze od poprzedników. I dodatkowo zyskały wbudowane routery WiFi.

 

Zmienił się również design. Teraz to poręczne stageboxy zbudowane według firmowej recepty Mackie „Built-Like-a-Tank”. Dostarczony do testów Mackie DL16S jest naprawdę solidnie zbudowany. Narożniki są chronione przez gumowe nakładki, które dodatkowo pełnią funkcję nóżek. Do przenoszenia jest wygodny uchwyt. Poza tym DL16S jest niewielki i poręczny. I fajnie wyposażony.

 

Mikser Mackie DL16S udostępnia 16 monofonicznych kanałów wejściowych + 1 stereo + 4 stereofoniczne powroty z procesorów efektów. Struktura wewnętrzna miksera to 6 grup mono oraz 6 szyn AUX mono plus szyna główna stereo MAIN i cztery wysyłki na systemowe szyny efektów. Należy podkreślić, że efekty nie zabierają szyn AUX oraz kanałów wejściowych jako powroty.

 

Szyny FX są domyślnie ustawione po tłumiku (Post Fader), a dla szyn AUX możemy sami wybrać, w jakim trybie mają pracować (Pre Fader / Post Fader). Zarówno wejścia, grupy, jak szyny AUX można linkować i łączyć w stereo - nieparzystą z kolejną parzystą. Trzeba pamiętać o tym, że parametry jak ustawienia EQ, kompresora, przy linkowaniu zostaną do miksu stereo przypisane z tego kanału, z którego parę linkujemy. Bo nie musimy linkować z kanału nieparzystego do kolejnego parzystego. Można to zrobić z kanału parzystego do wcześniejszego nieparzystego. Do dyspozycji jest również stereofoniczne wyjście MONITOR w postaci wyjścia słuchawkowego na dużym jack'u.

 

W miksowaniu przydatne okażą się grupy VCA, których jest również sześć. Do dyspozycji jest także 6 grup wyciszania (MUTE GROUPS). Niestety, w porównaniu do DL32R, w modelach DL16S i DL32S nie ma matryc (MATRIX).

 

Fizycznie w DL16S jest 16 wejść analogowych – 8 pierwszych na złączach XLR, od 9 do 16 na złączach combo XLR/jack 1/4”. Wejścia 9 – 14 mają symetryczne gniazda jack 1/4” TRS, zaś ostatnie dwa wejścia jack to wysokoimpedancyjne wejścia niesymetryczne do podłączenia na przykład gitary.

 

Przedwzmacniacze to niezmiennie niskoszumne układy Mackie Onyx+ cenione za otwarte i dynamiczne brzmienie. Przetworniki analogowo-cyfrowe mają bardzo niskie zniekształcenia oraz świetną odpowiedź impulsową. Co więcej, w porównaniu do Mackie DL32R, w DL16S od wejścia analogowego do wyjścia analogowego XLR mamy o 1 dB większą dynamikę – teraz jest to >110 dB (sygnał ważony-A)! Większa jest również dynamika dostępna przy nagrywaniu przez USB na komputer. W DL32R było to 111 dB, a teraz w DL16S jest to aż 113 dB. Tor wejściowy to naprawdę bardzo mocna strona miksera Mackie DL16S.

 

Ciekawostką w tej klasie urządzenia jest wyposażenie kanałów wejściowych w wejścia alternatywne A/B. Do czego może się przydać? Po pierwsze, alternatywne wejście można wykorzystać jako backupowe wejście mikrofonowe, gdyby cokolwiek stało się na przykład z bezprzewodem wokalisty bądź głównego konferansjera. Wówczas dodatkowy mikrofon podpinamy w backupie na dowolny wolny kanał i krosujemy w sekcji Input B dane wejście. Alternatywne wejścia można także wykorzystać do szybkiego przełączenia się na wejście USB z komputera. I tak jest to domyślnie skonfigurowane.

 

Dodatkowo jest jeden kanał stereo dedykowany do powrotu z USB z podłączonego komputera – na przykład do odtwarzania podkładów lub click'a. Ale... nic nie szkodzi, by tutaj skrosować jakikolwiek inny sygnał. Bo w Mackie Master Fader mamy pełnowartościową krosownicę. 

Mikser Mackie DL16S wyposażono w 8 fizycznych wyjść analogowych na gniazdach XLR, z których domyślnie dwa ostatnie to wyjścia sumy stereo MAIN, zaś pierwsze sześć domyślnie są przypisane do sześciu szyn AUX. Ponadto jest jedno wyjście słuchawkowe będące osobnym wyjściem logicznym, domyślnie przydzielonym jako Monitor L/R. Latencja wejście do wyjścia jest stała i z pełnym processingiem wynosi 1.5 ms.

Na pokładzie miksera jest gniazdo USB 2.0 typu B służące do podłączenia komputera PC lub Mac – wówczas zyskujemy funkcjonalność interfejsu audio na USB 16 IN / 16 OUT. USB może służyć do nagrywania, lub też do odtwarzania 16-ścieżkowej sesji, na przykład w celu przeprowadzenia wirtualnej próby. Warto podkreślić, że znakomita jakość toru audio predestynuje ten mikser nie tylko do zastosowań live, ale również do pracy studyjnej! Fakt, że pewnym ograniczeniem może być częstotliwość próbkowania 48 kHz, ale z drugiej strony istotniejsza jest rozdzielczość zapisu, a tytaj mamy 24-bitowe przetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe.

Każdy analogowy kanał wejściowy ma przedwzmacniacz z oddzielnie załączanym zasilaniem Phantom. Wzmocnienie przedwzmacniacza to zakres 0 dB - +60 dB. Tor wejściowy nie ma niestety tłumika PAD i niekiedy może się okazać, że zbyt krewki perkusista będzie nam przesterowywać wejście... Wówczas należy posłużyć się własnoręcznie wykonanym tłumikiem sygnału :-) http://e-muzyk.eu/images/PAD.jpg

 

Na każdym kanale wejściowym mamy identyczny łańcuch przetwarzania:

- wzmocnienie GAIN

- załączenie Phantom

- odwrócenie polaryzacji

- filtr dolno-zaporowy 12 dB/okt. przestrajany w zakresie 20 Hz – 700 Hz

- 4-pasmowe EQ ze skrajnymi pasmami o charakterystyce półkowej lub dzwonowej, dobroć Q od 0.5 do 16, +/-15 dB

- bramka z regulacją progu otwarcia (THRESHOLD; -80 dB – 0 dB), zakresem pracy (RANGE; 0 dB – 60 dB), czasem ataku (ATTACK; 0.1 ms – 300 ms), czasem utrzymania otwarcia (HOLD; 0 ms – 5000 ms) oraz czasem zwolnienia bramki (RELEASE; 0 ms – 3000 ms)

- kompresor z regulacją progu zadziałania (THRESHOLD; -80 dB – 0 dB), dwupozycyjnym wyborem kształtu „kolana” (miękkie SOFT KNEE, twarde HARD KNEE), stopniem kompresji (RATIO; od 1:1 do 99:1 i ∞:1), czas załączenia tłumienia (ATTACK; 0.1 ms – 300 ms), czas zwolnienia kompresora (RELEASE; 50 ms – 3000 ms) oraz kompensacja tłumienia (GAIN; 0 dB - +20 dB).

Powyższe parametry dotyczą wyboru algorytmów MODERN dla EQ, bramki oraz kompresora. Producent przygotował również algorytmy Vintage :-) Jakoś średnio mnie przekonują, bo... mają mniej dokładną regulację i mnie parametrów do kontroli. Ale podobno „brzmią bardziej analogowo” - cokolwiek to znaczy w urządzeniu typu mikser cyfrowy B-)

 

Kanały wyjściowe mają następujące elementy przetwarzania:

- filtr górno-przepustowy (HPF) w zakresie 20 Hz – 20 kHz, o regulowanym nachyleniu zbocza 6 dB/okt., 12 dB/okt., 18 dB/okt., 24 dB/okt.

- filtr dolno-przepustowy (LPF) w zakresie 20 Hz – 20 kHz, o regulowanym nachyleniu zbocza 6 dB/okt., 12 dB/okt., 18 dB/okt., 24 dB/okt.

- 4-pasmowe EQ ze skrajnymi pasmami o charakterystyce półkowej lub dzwonowej, dobroć Q od 0.5 do 16, +/-15 dB

- 31-pasmowy graficzny korektor tercjowy (GEQ)

- kompresor z regulacją progu zadziałania (THRESHOLD; -80 dB – 0 dB), dwupozycyjnym wyborem kształtu „kolana” (miękkie SOFT KNEE, twarde HARD KNEE), stopniem kompresji (RATIO; od 1:1 do 99:1 i ∞:1), czas załączenia tłumienia (ATTACK; 0.1 ms – 300 ms), czas zwolnienia kompresora (RELEASE; 50 ms – 3000 ms) oraz kompensacja tłumienia (GAIN; 0 dB - +20 dB)

- linia opóźniająca (DELAY) z ustawianą temperaturą od 0°C do 40°C – w zależności od temperatury, maksymalny czas opóźnienia wynosi od 326.3 ms dla temperatury +40°C do 350 ms przy temperaturze 0°C.

 

Do obsługi miksu służy aplikacja Master Fader 5 dostępnej na tablety z systemem iOS (minimum v11.0) oraz Android (minimum v6.0). Programy instaluje się odpowiednio z App Store dla urządzeń Apple lub z Play Store dla urządzeń z systemem Android.

Aplikacja Master Fader była od początku bardzo sprawnym i przejrzystym w pracy narzędziem. Ma kilka unikalnych funkcji. W jakim mikserze macie skorelowany czas opóźnienia z temperaturą? No właśnie... A w mikserach Mackie serii DL wartość opóźnienia jest uzależniona od ustawionej temperatury :-) Ileż to wygodniejsze, przestawić temperaturę niż na nowo przeliczać wartość opóźnienia...

Opcji opóźnienia na wyjściach w pierwszej edycji Master Fader nie było. Pojawiła się dopiero w wersji Master Fader v.2.3. W każdej edycji coś zyskiwaliśmy. Piszę „zyskiwaliśmy”, gdyż od pierwszej generacji mikserów Mackie DL1608 jestem ich użytkownikiem :-) Jestem również posiadaczem Mackie DL32R z DANTE B-)

 

Master Fader 3 wprowadził bodaj najsympatyczniejszą rzecz pod słońcem w miksowaniu – warstwy użytkownika. Pojawiły się również grupy VCA oraz panel szybkiego dostępu do poziomu głośności kanału SOLO oraz wyboru wartości opóźnienia kanału SOLO. Dla mikserów DL1608 i DL806, które mają analogowy GAIN, został udostępniony cyfrowy tłumik TRIM. Dla miksera Mackie DL32R pojawiły się trzy wyjścia matrycowe :-) W panelu z prawej strony pojawiły się opcje szybkiego dostępu do grup wyciszania (MUTE GROUPS), czyszczenia SOLO oraz nabicia tempa dla efektu DELAY.

 

Od wersji Master Fader 4 mamy prezentację pomiaru RTA i spektrum dla aktywnego kanału wyjściowego, generator z szumem białym, różowym i przestrajanym sinusem, przyspieszone nadawanie nazw kanałów i szybką funkcję kopiowania ustawień kanałów i miksów.

W Master Fader 4 wprowadzono również nadawanie ograniczeń dostępu innym użytkownikom aplikacji do określonych funkcji, jak EQ, kompresor, bramka itd. Bo trzeba podkreślić, że do miksera może się zalogować aż 10 użytkowników z iPadami :-) W końcu nie chcemy, żeby perkusista ustawiając sobie miks, zmienił nam EQ werbla, albo miks do ucha wokalisty :-P

 

W wersji Master Fader 5, aplikacja jest dostępna zarówno na iPad'y z iOS, jak również tablety z systemem Android. Liczba podłączonych użytkowników w przypadku modeli DL16S i DL32S zwiększyła się do 20! Ekran Overview pozwala teraz solować kanały oraz ustawiać tłumikiem poziom kanału. Zyskaliśmy również dostęp do opcji szybkiego kopiowania całych kanałów włącznie z komutacją do grup i poziomów wysylek na szyny, lub kopiowania tylko processingu z kanału na kanał. Mamy ponadto 4 procesory efektów i nowe, lepsze algorytmy efektowe. No i od wersji v.5.1 zapowiadana jest możliwość podłączania komputerów PC i Mac i pracy na nich na aplikacji Master Fader 5.1 :-)

Pokrótce omówimy najważniejsze cechy interfejsu Master Fader 5.

 

Są 3 główne ekrany poziomu edycji:

- zbiorczy ekran z dostępem do poziomów wszystkich kanałów wejściowych i wyjściowych oraz opcji grup wyciszania (Mute Groups)

- widok tłumików kanałów i symbolicznych ekranów processingu, na których widać odwzorowanie EQ, otwieranie bramki i tłumienie kompresora

- widok pojedynczego kanału wraz z ekranami procesingu:

   a) ustawienie GAIN, TRIM, poziomów wysyłek na szyny AUX i efekty, komutacja kanału do szyn, grup, przypisanie do grup VCA

   b) parametryczny korektor PEQ z filtrami górno-przepustowymi dla wejść i górno- i dolno-przepustowymi dla wyjść

   c) tylko dla kanałów wyjściowych – korektor graficzny GEQ

   d) bramka i kompresor dla kanałów wejściowych, a dla kanałów wyjściowych kompresor i linia opóźniająca.

Na poziomie ekranu z podglądem pojedynczego kanału możemy przez pionowe przesunięcia palca przechodzić między poszczególnymi blokami processingu (Input, PEQ, GEQ, dynamika), a ruchy poziome umożliwiają przechodzenie między sąsiadującymi kanałami. Nawigacja jest prosta i skuteczna. I szybka!

 

Tradycyjnie, wysyłki na szyny AUX można w Master Fader 5 zrealizować albo na tłumikach podglądu miksera (AUX on Faders), albo w trybie edycji kanału, w sekcji wejściowej za pomocą dedykowanych suwaków z prawej strony.

 

Poza wszystkim niezwykle istotne jest, że aplikacja jest stabilna i niezawodna, a prawidłowo skonfigurowane połączenie WiFi gwarantuje stabilną pracę. O dziwo, nawet wbudowane WiFi działa o dwa nieba lepiej, niż w konkurencyjnych modelach zdalnie sterowany mikserów... Nie ma na przykład opóźnienia w reakcji na dotyk tłumika czy węzła EQ. Nie trzeba po kilka razy próbować chwycić palcem wirtualny tłumik. Podczas testów wykorzystywałem Mackie DL16S między innymi podczas dwóch koncertów klubowych. Miałem skonfigurowane połączenie WiFi przez zewnętrzny router, ale z ciekawości przełączyłem się na wbudowane WiFi... Mikser „leżał” „najgorzej” jak mógł :-) Przy perkusji, a właściwie za perkusją. Obsada okablowania na full'u. W niewielkim klubie za pierwszym razem około 120 osób na widowni, w drugim nieco większym około 200 osób. I zero problemów z komunikacją z mikserem. Mikser pracował na wbudowanym WiFi również podczas plenerowej zabawy sylwestrowej w temperaturze nieco poniżej 0°C. Bez problemu z komunikacją mimo dużego nagromadzenia sieci WiFi :-) Niemniej zawsze warto mieć ze sobą dobry zewnętrzny router – zdarzyło się bowiem, że podczas testów miksu w studiu w piwnicy, iPad i mikser gubiły komunikację... Okazało się, że domowy dość silny router pracował na tym samym kanale WiFi, na którym załączył się Mackie DL16S. Po restarcie miksera problem zniknął, ale... Lepiej być przygotowanym.

Zapowiadana jest aktualizacja Master Fader v.5.1, która ma umożliwić obsługę miksera z komputerów Mac oraz PC (!!!). I to będzie super opcja, by mieć redundancję po kablu LANowskim :-) Dodatkowo, wersja oprogramowania Master Fader v.5.1 ma dla miksera DL32R udostępnić nowe, identyczne jak w DL16S procesory efektów w ilości 4 szyn (!!!). Czekamy z niecierpliwością...

 

Wady? Najpoważniejsza to brak tłumików PAD na wejściach – krewki perkusista potrafi grać „po czerwonych”. Warto się zaopatrzyć choćby we własnej roboty tłumiki, albo w takie jak te:

http://www.sontronics.com/stpadphase.htm

Osobiście w nowej serii zabrakło mi insertów – zarówno w kanałach wejściowych, jak wyjściowych. W końcu to nowy produkt, więc konstrukcyjnie i strukturalnie powinien wnosić coś nowego. O ileż łatwiej można by było implementować plug-iny przez insertowanie po USB, choćby wtyczek Waves lub PSPaudioware. Może Panowie z Mackie wezmą to pod uwagę?

No i spodziewałbym się po nowej generacji mikserach również linii opóźniającej na wejściach. Póki co – brak. Może w kolejnych aktualizacjach się pojawi?

 

Zalety DL16S? Kompaktowa, poręczna i trwała konstrukcja – w końcu to Mackie :-) „Built-Like-A-Tank”. Świetne, czyste i dynamiczne brzmienie. Szybka, intuicyjna i stabilna praca na Master Fader 5 – zarówno na iPad'ach, jak tabletach z systemem Android. Nareszcie przyzwoite efekty! Aż cztery. I stabilna praca USB z komputerami z programami DAW. Na scenę i do studia! Pokażcie w tej cenie interfejs audio USB, który ma 16 kanałów wejściowych z dobrej klasy preampami mikrofonowymi, niezależnie załączanym zasilaniem Phantom, 6 szyn AUX do odsłuchów i dynamikę na wejściach analogowych >113 dB... Warto się tym mikserem zainteresować. Czy do zespołu weselnego, czy do firmy rentalowej do obsługi eventów i małych koncertów, czy wreszcie jako podręczny wielozadaniowy mikser dla realizatora freelancera. Mackie DL16S sprawdzi się w każdym z tych zadań.

Do testów dostarczył: Music Info