MS Acoustics i Fohhn Audio PT-70

 

PortalNaglosnieniowy: Fohhn Audio to w Polsce do niedawna niezbyt znana marka. Jak poznałeś sprzęt tej marki?

Mateusz Sołtysik: To było dość dawno, podczas prezentacji systemu Fohhn z elektronicznym sterowaniem wiązki w Operze Śląskiej w Bytomiu. Nie mogłem wtedy ocenić jakości generowanego dźwięku (nieznane mi nagrania itd.), ale samo działanie technologii beam steering zrobiło na mnie duże wrażenie - podczas prezentacji, np. kiedy wiązka była kierowana w sufit, słyszeliśmy dźwięk odbity z sufitu, a nie ze sceny. Nie wiedziałem, że to w ogóle możliwe w takim stopniu!

PortalNaglosnieniowy: Jakie modele marki Fohhn Audio miałeś możliwość poznać? Na jakich grałeś i gdzie?

Mateusz Sołtysik: Miałem okazję słyszeć wyżej wspomniany system, prawdopodobnie był to Focus Modular, ale nie mam pewności. Później grałem w Teatrze Śląskim oraz w gliwickiej Jazovii, obie sale wyposażone są w nagłośnienie Fohhn Audio. Jakiś czas temu dystrybutor - firma Dysten - zaproponował mi prezentację demo-setu podczas realizowanych przeze mnie wydarzeń. Wśród modeli znalazły się: XT-22, XS-30, nieprodukowany już subwoofer 2x21” oraz właśnie PT-70.

PortalNaglosnieniowy: Dlaczego zdecydowałeś się na zakup parki Fohhn Audio PT-70?

Mateusz Sołtysik: Kiedy usłyszałem po raz pierwszy PT-70 w sali, którą dobrze znam - wykorzystywałem tam L’acoustics ARCS, d&b serii T, maleńkie Nexo PS-10R2 oraz wiszący na stałe Renkus-Heinz, wiedziałem, że jeśli decydowałbym się na zakup kolejnego systemu point-source, to byłoby to właśnie PT-70. Po prostu nigdy nie słyszałem lepiej brzmiącej paczki, a grając ~150 koncertów rocznie w przeróżnych lokalizacjach na przeróżnym sprzęcie mogę chyba nieśmiało stwierdzić, że mam z czym porównywać. Pierwsze skojarzenie po odpaleniu systemu było takie, że to brzmi jak monitor studyjny bardzo dalekiego pola ;) Już wtedy wiedziałem, że muszę je mieć, ale dzięki uprzejmości firmy Dysten mogłem je przetestować jeszcze 2 razy w różnych warunkach. Jednym z nich był mały plener. Zdecydowałem się zaryzykować, bo rokowania dotyczące uczestników oscylowały wokół 500 osób, 20m do zagrania. Na miejscu okazało się, że ktoś się pomylił o jakieś 100% i obszar był dużo większy. Ilość widzów również przerosła oczekiwania organizatorów, na koncercie pojawiło się 2500-3000 osób. Myślałem, że polegnę, ale okazało się, że system świetnie dał sobie radę (fortepian solo + wokal). Na 30 metrze, po zamknięciu oczu miało się wrażenie, jakby słuchało się średniej długości grona liniowego. Nie mam pojęcia, jak Niemcy oszukali fizykę, ale nigdy wcześniej nie słyszałem, żeby dźwięk ze źródła punktowego był tak “bliski” na dużej odległości.

PortalNaglosnieniowy: Jakiego typu koncerty chcesz tym systemem nagłaśniać?

Mateusz Sołtysik: Specjalizujemy się raczej w muzyce, która nie wymaga stosowania zatyczek do uszu, chociaż zdarzają się głośniejsze koncerty. Nie czujemy się za dobrze w rocku czy metalu, natomiast uwielbiamy wyzwania muzyki akustycznej, gdzie zadaniem jest nagłośnić tak, żeby nie było słychać, że jest nagłośnione. PT-70 idealnie się do tego nadają, ponieważ grają bardzo “muzycznie”, po prostu naturalnie. Realizujemy też sporo jazzu i gospelu, w tym drugim potrzebny jest już większy cios. Póki co nie udało się zapchać PT-70 ;)

PortalNaglosnieniowy: Jaką wersję propagacji horna w PT-70 wybrałeś? Jaki jest efektywny zasięg drivera?

Mateusz Sołtysik: Mamy wersję 90° x 50°. Driver miło zaskakuje, pierwsze pole jest oczywiście dużo głośniejsze, ale od 5-7 metra ma się wrażenie, że poziom głośności spada dużo wolniej niż powinien spadać przy klasycznym systemie. W plenerze na 30. metrze trzeba było do siebie krzyczeć, żeby porozmawiać, przy czym to, co dobiegało z głośników nie było losowym rykiem, tylko pełnopasmowym, wyrównanym dźwiękiem. Urzekło mnie to i utwierdziło, że PT-70 są czymś, czego aktualnie szukamy - mały system klasyczny już mamy, ale często okazywał się zbyt mały tam, gdzie system liniowy nie był jeszcze potrzebny, a przydałoby się coś skuteczniejszego. PT-70 idealnie wpasowują się w tę lukę.

PortalNaglosnieniowy: Czy używasz tylko trybu kardioidalnego, czy wykorzystujesz też tryb Omni? Jaka jest strata efektywności zestawów PT-70 po przełączeniu w tryb kardioidalny? Jaki jest realny spadek efektywności z tyłu zestawu głośnikowego i w jakim zakresie pasma kardioida faktycznie działa?

Mateusz Sołtysik: Trybu omni jeszcze nie wykorzystywaliśmy, w dotychczasowych realizacjach niepotrzebny nam był przyrost z przodu, natomiast zawsze pożądana była jak najcichsza scena. Szczerze mówiąc nie mieliśmy jeszcze okazji zagłębić się w te różnice, sprawdzaliśmy jedynie, jaka jest różnica z tyłu. Przełączenie w tryb omni działa mniej więcej tak, jakby ktoś włączył dodatkowy głośnik średniotonowy z tyłu obudowy. Nagle odzywa się zakres niskiego środka, którego wcześniej prawie nie było. Często w ten sposób grają z tyłu słabej jakości kolumienki w plastikowych obudowach. Musimy kiedyś przyjrzeć się temu bliżej i wykonać jakieś pomiary :)

PortalNaglosnieniowy: Czy po przełączeniu w tryb kardioidalny zmienia się charakterystyka częstotliwościowa zestawu z przodu? Czy tylko charakterystyka kierunkowa?

Mateusz Sołtysik: Nie było jeszcze okazji posłuchania, jak zachowuje się zestaw z przodu, zwłaszcza na większych odległościach. Tak jak pisałem, dotychczas tryb kardioidalny sprawdzał się wystarczająco dobrze i nie było potrzeby jego zmiany.

PortalNaglosnieniowy: To zestaw typu point source. Jak sobie radzisz z kierunkowaniem propagacji horna? Czy są jakieś dodatkowe akcesoria, które umożliwiają skierowanie zestawu w określonym kierunku?

Mateusz Sołtysik: Z akcesoriów posiadamy standardową ramę, która umożliwia zarówno podwieszenie jak i postawienie kolumny na statywie. Rama umożliwia skątowanie w pionie o dowolną wartość (co ma swoje wady i zalety). Czasem brakuje w tym kątowaniu dokładnej podziałki lub ząbków, żeby upewnić się, że obie strony są pochylone w identyczny sposób. Radzimy sobie laserowym kątomierzem, ale wymaga to odrobiny czasu. Wydaje mi się, że propagacja 90° x 50° jest dość uniwersalna i pozwala na poprawne pokrycie różnego typu widowni.

PortalNaglosnieniowy: Jaką końcówką mocy napędzasz PT-70?

Mateusz Sołtysik: Posiadamy DI-4.2000. Nieużywane 2 kanały czekają na basy ;)

PortalNaglosnieniowy: Jak oceniasz jakość i możliwości DSP końcówki?

Mateusz Sołtysik: Końcówka sprawia wrażenie bardzo dobrze wykonanej i jest bardzo lekka. DSP ma wszystko, czego potrzebuję, czasem brakuje jedynie możliwości zmiany stromości filtrów dolno- i górno-zaporowych. Sporym minusem jest dla mnie brak możliwości podstawowej edycji parametrów końcówki z panelu sterowania, którego... nie ma. Do każdej operacji potrzebujemy komputera z oprogramowaniem. Osobiście nie rozumiem też koncepcji “modułowości” Fohhna. Kupując końcówkę mniej więcej w cenie konkurencji, dostaję wejścia i wyjścia na złączach Phoenix. Muszę dokupić do tego moduły z gniazdami, które kosztują więcej, niż nakazywałaby przyzwoitość ;) Dokupuję moduły i okazuje się, że w modułach są gniazda Ethercon, ale w standardzie Fohhn-Net. Żeby je wykorzystać, muszę dokupić moduł Fohhn-Net -> np. Ethernet lub USB. Dopiero wtedy mogę stworzyć sieć, którą będę mógł zarządzać przez WiFi. Inni producenci mają w standardzie takie „luksusowe” rozwiązania, jak gniazda XLR, Speakon czy Ethernet (do bezpośredniego połączenia z komputerem lub ze switchem czy routerem), tutaj trochę wstyd. Inna sprawa, że decydując się na końcówkę AESową, jesteśmy pozbawieni wejść analogowych. Chyba, że… dokupimy kolejny moduł ;)

PortalNaglosnieniowy: Czy nie przeszkadza Tobie nieco siermiężny interfejs graficzny apki Fohhn Audio Soft? Jak oceniasz funkcjonalność programu?

Mateusz Sołtysik: Faktycznie, na tle konkurencji Fohhn Audio Soft wygląda staromodnie. Mnie to nie przeszkadza, bo do prostych konfiguracji jest wystarczająco czytelny i spełnia swoje zadanie. Może miałbym inne zdanie, jeśli przyszło by mi konfigurować większe instalacje, składające się z wielu końcówek. Póki co doskwiera mi jedynie brak dostępności oprogramowania na inne systemy, niż Windows.

PortalNaglosnieniowy: Systemy nagłośnieniowe Fohhn Audio w świadomości polskich realizatorów dopiero zaczynają funkcjonować. Na razie można je znaleźć w niewielu riderach. Czy zdarzyło się, że ktoś odmówił zagrania na PT-70?

Mateusz Sołtysik: W naszej firmie sporadycznie „stawiamy graty” dla realizatorów z zewnątrz, większość realizacji to obsługa od A do Z przez „naszych” ;) Póki co zauważyłem, że Fohhn zdobywa coraz większą grupę fanów. Nawet, jeśli ktoś jeszcze nie miał styczności z produktami tej firmy, raczej jest chętny do przetestowania, bo słyszał pozytywne opinie.

PortalNaglosnieniowy: Jak przez innych realizatorów jest komentowany charakter brzmienia PT-70?

Mateusz Sołtysik: System jest u nas świeżynką, w zasadzie zagraliśmy dopiero 2 koncerty z realizatorami spoza firmy. Ostatnio był to Janusz Radek z zespołem i choć realizator w rozmowie przed koncertem obawiał się trochę niewydolności systemu i prosił o dodatkowe strefy, ostatecznie nie skorzystał z żadnych dodatkowych wypełnień i był bardzo zadowolony z dźwięku. Mówił, że system brzmi bardzo naturalnie i ma spory headroom. Rzeczywiście, z naszych obserwacji wynikało, że podczas większości koncertu do zaprzęgnięcia do pracy limitera brakowało jeszcze 18-20dB. Organizatorzy stwierdzili, że w ich trudnej sali (prostokąt, cegły i płaskie ściany) dotychczas był problem ze zrozumieniem nawet konferansjera, a tutaj wszystko było takie wyraźne i takie dokładne. Dodam, że mam bzika na punkcie płaskiej charakterystyki częstotliwościowej, czasem zdarza mi się naprawdę mocno "skopać fazę" i zdegradować brzmienie systemu, żeby to uzyskać. Przy PT-70 wyjściowo gra już tak, że czasem zastanawiam się nad sensem wyciągania systemu pomiarowego. Z przyzwyczajenia mierzę jednak zawsze, natomiast przy Fohhnie są to ruchy zazwyczaj 1,5-2-decybelowe, ekstremalnie 3dB ;) I zwykle jest tych ruchów dwa do trzech.

PortalNaglosnieniowy: Jak fakt, że dźwięk z PT-70 w niewielkim stopniu cofa się na scenę, komentują muzycy i realizatorzy?

Mateusz Sołtysik: Z tym niecofaniem bywa różnie - nie ma cudów. Zawsze coś wraca, choć w przypadku PT-70 mam wrażenie, że często bardziej wraca z odbić sali niż bezpośrednio z kolumny. Porównując do innych systemów w tym samym miejscu, na pewno teraz mam większy komfort z dużą ilością mikrofonów pojemnościowych. Mogę zagrać głośniej i z większym „body”, np. jestem w stanie zrobić grubszą orkiestrę smyczkową niż na poprzednich systemach.

PortalNaglosnieniowy: Czy grałeś jakieś „sztuki” z mocną muzą? Jak znajdujesz efektywność drivera do ostrzejszych gatunków, niż muza akustyczna, jazz czy klasyka?

Mateusz Sołtysik: Najgłośniejszym dotąd koncertem był gospel. Ludzie wstawali z miejsc, tańczyli i klaskali, więc chyba było wystarczająco głośno ;) Zauważyłem, że przy za cichym graniu takiej muzyki, publiczność często jest nieśmiała i nie potrafi się wyluzować. Z PT-70 był pełen luz i dobra impreza ;)

PortalNaglosnieniowy: Czy po tych pierwszych miesiącach użytkowania Fohhn Audio PT-70 miałbyś jakieś uwagi do producenta? Czy jesteś całkowicie zadowolony z soundu i funkcjonalności tych zestawów głośnikowych?

Mateusz Sołtysik: Jak wspominałem wcześniej, mam uwagę na temat funkcjonalności końcówek mocy. Drugą wadą, jaką zauważyłem jest umiejscowienie dwóch gniazd Speakon w górnej części „pleców” kolumny. Przy stawianiu PT-70 na statyw po pierwsze, wpięcie takiego Speakon'a wymaga wzrostu koszykarza, po drugie zwisający kabel na całej długości paczki jest mało estetyczny. Do wieszania systemu rozwiązanie jest super, ale co by szkodziło umieścić dodatkowe gniazda na dole obudowy? :) Poza tymi mankamentami, nie żałuję ani złotówki wydanej na Fohhna, myślę, że jeszcze wiele frajdy ze wspólnych koncertów przed nami ;)

PortalNaglosnieniowy: Jakie widzisz zastosowania dla tych zestawów? Front w klubach i salach koncertowych? Delay za stanowiskiem FOH? Jakie jeszcze?

Mateusz Sołtysik: Tak jak mówiłem, dla mnie PT-70 idealnie wstrzelają się między małe instalacje typu „kolumna na patyku” a systemy liniowe, które moim zdaniem mają na tyle dużo wad, że tam, gdzie nie trzeba, wolę ich unikać. Dzięki PT-70 można ich uniknąć w większym stopniu, bo tam, gdzie trzeba by (o zgrozo) postawić mały system liniowy, bo zwykły point-source nie da rady, tam śmiało można posłać PT-70 :) Z pewnością nie będę się też bał małych plenerów. Często spotykam systemy pseudo-liniowe w mniejszych ośrodkach kultury (długość widowni 15-20m). W takich miejscach PT-70 wydają się idealnym rozwiązaniem. Na miejscu dystrybutora nie bałbym się konfrontacji z jakimkolwiek innym systemem w tego typu pomieszczeniach.

PortalNaglosnieniowy: Zamierzasz rozbudować swój system Fohhn Audio?

Mateusz Sołtysik: Póki co na pewno PS-800, czyli standardowe basy na jednym 18” głośniku. Producent rekomenduje 2 sztuki do jednego PT-70 - ten stosunek pokazuje, jak wydajne to kolumny.

Więcej informacji o Fohhn Audio PT-70.

Strona firmy: MS Acoustics